Bir Kastamonu Ansiklopedisi: İhsan OZANOĞLU / Hamdi NALBANT

Faydalı ise lütfen bağlantıyı paylaşınız, tavsiye ediniz. Kaynaksız kopyalamanıza rızamız yoktur.

Âşık İhsan Ozanoğlu, ilme âşık, irfana âşık, kültüre âşık, Kastamonu’ya âşık…

15 Nisan 1907’de Kastamonu’da doğdu. Babası dönemin ünlü mevlithanı ve tasavvuf müziği temsilcisi, Şabaniyye Dergâhı’nın zâkirbaşı Aşıkoğlu Ahmed, annesi kültür ve birikimiyle devrin bilgin kadınlarından Hafize Emine Hanım’dır. İhsan Ozanoğlu ilk dinî eğitimini, Arapça ve Farsça bilen annesi Emine Hanım’dan almıştır. Emine Hanım, oğlunun hâfız olmasını sağlamış ve bir çok dinî mûsikî eserini ezberlettirmiştir. İhsan Ozanoğlu, o yıllarda ilahilerle birlikte yüzlerce türkü ve âşık ezgisini de ezberlemiştir.

Nasrullah İbtidâî Mektebi’ni birincilikle bitiren Ozanoğlu, Darü’l-Hilâfet-ül Âliye Medresesi’ne devam ederek sekizinci sınıfa kadar okumuş, medreselerin kapatılması üzerine, tahsilini İmam Hatip Mektebi’nde devam ettirmiştir. İstanbul Öğretmen Okulu’nu, dışardan sınavlarını vererek bitirmiş ve öğretmen olmuştur. 1928-1938 yılları arasında Kastamonu’nun Çayırcık, Çavundur ve Aksinir Köylerinde öğretmenlik yapmış, ardından Kastamonu Abdülhak Hamid İlkokulu’na atanmıştır. Ayrıca imam hatip lisesi, endüstri meslek lisesi gibi okullarda edebiyat,müzik ve din dersleri vermiştir.

Ozanoğlu, devrin ünlü âlim ve hocalarından özel dersler alarak kendisini yetiştirmiştir. Safranbolulu Vasfi Hoca’dan, tefsir ve hadis, Ahmed Asım Efendi’den âyin ve naatkârlık okumuş ve bunlardan icâzetnâme almıştır. Mürdiyye müderrisi Halit Efendi’den Usûl, Fatih Camii Başimamı Hâfız Ömer Aköz’den Vücûh, Takrib, İlm-i İrtika, Usûl-i Fıkıh, Nahiv, Mantık, Beyan, Meâni, Aruz ve Ferâiz okumuş, Fethullah Efendi’den Fransızca, Arapça, Ermenice ayrıca çeşitli hocalardan Farsça, İbranice ve Süryanice dersleri almıştır.

İhsan Ozanoğlu 1946 yılında İl Halk Kütüphanesi Müdürü olmuş ve 1963 yılında emekli olmuştur. Bu dönemde eski metinler üzerine yoğun bir çalışma içine giren Ozanoğlu, kûfî, reyhanî, sûlüs, nesih ve talîk gibi yazı üsluplarını öğrenmiştir.

Şiirle on iki yaşlarında tanışan Ozanoğlu, annesi Emine Hanım’dan koşma ve semai tarzının inceliklerini öğrenmiştir. Hem halk hem de divan tarzında şiirler yazmıştır. Geleneğe uyarak 1923-1973 yılları arasında yazdığı divan şiirleriyle bir “divan” oluşturmuş, âşık tarzı şiirlerini risaleler halinde yayınlamıştır.

Ozanoğlu musikîyle de erken yaşlarda tanışmış, annesinden tasavvuf musikisi dersleri almış, çok sayıda dinî melodiyi ezberlemiştir. Keman, ud, tambur, gitar ve mandolin gibi sazları da iyi derecede öğrenmiştir. Nefesli sazlar dışındaki bütün çalgıları çalabilen Ozanoğlu, saz olarak on iki telliyi yani divan ve meydan sazını tercih etmiştir. Sazda ve aşık tarzında üstadı Âşık Kemalî’nin oğlu Âşık Hasan’dır. Musikide ise Kastamonu Mevlevihanesi Neyzenbaşı Ali Dede ve Samsun Mevlevihanesi son postnişini Neyzen Emin Dede’dir.

Gazetecilik hayatına çok genç yaşlarda giren Ozanoğlu; Açıksöz, Doğrusöz, Kastamonu, Birlik ve Yenises gibi gazetelerle çeşitli dergilerde sayısı binlerle ifade edilebilecek makale, fıkra ve hikayeler yayımlamıştır.

Ozanoğlu, Kastamonu ve çevresiyle ilgili çok yönlü pek çok araştırma yapmış, yüzlerce kitap ve makale yayımlamıştır. Kastamonu’nun tarihi eserleri, folkloru, coğrafyası, kültür ve edebiyatı ile önemli şahsiyetleri konusunda söz sahibi olan Ozanoğlu’nun bu yöndeki çalışmaları sonucu kaleme aldığı eserler Kastamonu için önemli bir kaynak oluşturmuştur. Bu eserlerin ancak yüz on beşini bastırabilmiştir. Daktilo edilmiş veya el yazısıyla yazılmış Kastamonu folkloruyla ilgili derlemeleri Kastamonu Müzesi’nde, Kastamonu İl Halk Kütüphanesi’nde, Ankara Etnografya Müzesi’nde ve Millî Folklor Araştırma Dairesi Arşivi’nde bulunmaktadır. MİFAD Arşivi’nde ayrıca banda alınmış derlemeleri de vardır. Kastamonu türkülerinin pek çoğu İhsan Ozanoğlu’ndan derlenerek TRT repertuvarına alınmıştır. Ankara Radyosu’nda 85, Ankara Devlet Konservatuarı’nda 135 derlemesi bulunmaktadır. Bu derlemeleri arasında, yurt çapında tanınmış olan ve dillerden düşmeyen başta “Çanakkale Türküsü”, “Asker katar katar olmuş gidiyor”, “Sivastopol önünde yatan gemiler” gibi pek çok türkü vardır.

Merhum İhsan Ozanoğlu, çağının ilerisinde bir şahsiyettir. Hayatı boyunca araştırmış ve öğrenmiş olması yönüyle bile müstesna bir örnektir. Ömrünün sonuna kadar bilgi üretmiş, sazıyla-sözüyle üretmiş, yazmış, kendinden sonrakilere devasa bir kültür mirası bırakmıştır. O, Kastamonu’yla özdeşleşmiş, onu eserlerine nakış nakış işlemiştir. Bugün eserlerinin pek çoğu başka yerlerde olmasına rağmen Kastamonu İl Halk Kütüphanesi’nde, Kastamonu’yla ilgili bölümde gazete arşivleri çıkarıldığında üçte birlik kısmını onun eserlerinin oluşturması bile, Kastamonu açısından İhsan Ozanoğlu’nun kıymetini göstermeye kâfidir. Kastamonu’yla ilgili bir konuda araştırma yapan bir kişinin, onun yazdığı bir şeylere isabet etmemesi imkansızdır.

Kastamonu’nun, ona büyük bir vefa borcu olduğu aşikârdır.

Allah rahmet eylesin.

Yazar Hakkında
Diğer Yazıları

Yazar : Hamdi NALBANT

1981 yılında Ankara'da doğdu. 2007 yılı başında, kamu görevi nedeniyle memleketi Kastamonu'ya yerleşti. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi mezunudur. Evli ve üç çocuk babasıdır.