KASTAMONUR.COM Sırlar ve Nurlar Şehrinden
AHMED HİLMİ EFENDİ(ö. 1888)
Türk hukuk âlimi, Mecelle Cemiyeti âzası.
Kastamonuludur. Meslekî hayatına Kazasker Zeynelâbidin Efendi’nin çocuklarına muallimlik yaparak başladı. 1859’da Galata, 1866’da da Sofya mollası oldu. Ardından Mekke-i Mükerreme pâyesini elde etti. 1868’de Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliyye âzalığına getirildi; daha sonra İstanbul pâyesini kazandı. Ekim 1875’te Mahkeme-i Temyîz reisi olduktan sonra Anadolu kazaskerliği pâyesini aldı. Nisan 1888’de mâlulen emekliliğini istedi. 6 Zilhicce 1305’te (14 Ağustos 1888) vefat etti ve Fâtih Camii hazîresine defnedildi.
Ahmed Hilmi Efendi ilim ve fazileti, ve fıkıhtaki derin bilgisiyle meşhur olmuştur. Mecelle’nin bütün kitaplarının hazırlanmasına iştirak etmiş ve Mecelle Cemiyeti onun fıkhî meselelere vukufundan çok faydalanmıştır. Mecelle’nin bir-on birinci kitaplarında “Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliyye âzası” unvanıyla, on ikinci kitabında unvansız, on üç-on altıncı kitaplarında da “Mahkeme-i Temyîz reîs-i sânîsi” unvanı altında mührü vardır. Mecelle Cemiyeti reisi Ahmed Cevdet Paşa, Ahmed Hilmi Efendi’nin fıkıhtaki derin bilgisinden övgüyle bahseder. Paşa Yanya valiliğinde bulunduğu sırada da Mecelle ile ilgili çalışmaları Hilmi Efendi ile haberleşerek takip etmiştir.
Küllü Men Aleyhi Fânin Udebâ-i ve fukahâ -yi zaman Ve Sudur-ı izam meâlî İttisamdan ve tarikat-ı âliyye-i Nakşibendiyye müntesibanından Hâzin-i kelam-ı rabbanî merhum Ve mağfurun leh Kastamonulu Es-Seyyid Ahmed Hilmi Efendinin Ruhuna ve kâfe i ehli iman Ervahına rızaen lillahi Teâlâ Fatiha bihürmeti seyyidi’l-murselîn Sene 1305 fi 6 Zilhicce
Fotoğraf: Ahmet Özdemir, Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye Heyeti Azası Ahmet Hilmi Efendi
BİBLİYOGRAFYA:
BA, Yıldız Tasnifi, nr. 553/173, Ks. 18, Zrf. 98, Kar. 3; Cevdet, Tezâkir, IV, 84, 136-139; Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye, İstanbul 1308; Sicill-i Osmânî, II, 241; Ebülulâ Mardin, Medenî Hukuk Cephesinden Ahmet Cevdet Paşa, İstanbul 1946, s. 162.
Hulûsi Yavuz (TDV İslam Ansiklopedisi)
