Asfiya ve muhakkik ne demektir, aralarındaki fark nedir?

Özet bir ifadeyle, asfiya makamında olanlar, hem dünya hem ahiret işlerinde, hem ilim hem amellerinde, saf ayar bir niyet ve amaç taşıyan kimselerdir.

Muhakkik: Mastarı tahkik olan “Hakkaka” fiilinden ismi faildir. Sözlük anlamı itibariyle “tahkik etmek” bir şeyin hak olup olmadığını tespit etmek ve gerçek yönünü ortaya koyup tasdik etmek manasına gelir. Terim olarak bir şeyin doğru olup olmadığını belirlemek için araştırıp incelemek ve hakkaniyetini tescil etmek manasına gelir.

Bu iki kavram arasındaki fark şudur:

Asfiya; zahirî ve batınî ilimlerle mücehhez olup, maddî ve manevî cephesiyle saf altın kadar saf, saf su kadar berrak, süzme bal kadar süzme bir kişiliğe sahip olan kimseler demektir.

Muhakkik ise; manevî cephesiyle mükemmel olmazsa bile, baktığı konuları -el yordamıyla değil- ilmî kriterler kullanarak analiz eden ve delillerle gerçeği tespit etmeye gayret eden kimse demektir.

Bu açıklamalardan anlaşılıyor ki, asfiya makamı tahkik makamından daha geniş ve daha üstündür.