AVARIZ (العوارض) 

İlletler, bozukluklar, kazalar ve sakatlıklar gibi anlamlara gelen “arıza” kelimesinin çoğulu.

Fıkıh’da insana arız olup vazifesini yapmaya engel olan şeylere avarız denir. Mesela hastalık, yolculuk, gebelik, emziklilik, şiddetli açlık ve susuzluk ve yaşlılık gibi özürler insanın orucu yemesini mubah kılan avarızdandır.

Usul-i Fıkıh’da insana arız olup eda ehliyetini ortadan kaldıran veya noksanlaştıran ya da hükümlerini değiştiren durumlara avarız denir. İki kısma ayrılır:

a-Semavi avarız: Delilik, bunama ve unutma gibi meydana gelmesinde şahsın bir rolü olmayanlar.

b-Kesbi avarız: Sarhoşluk, sefahet ve yolculuk gibi meydana gelmesinde şahsın iradesinin tesiri olanlar. (Abdulvehhab Hallaf, İlmu Usuli’l-Fıkh, Kuveyt 1978, 138).

Osmanlılar’da olağanüstü hallerde, bilhassa harp sebebiyle alınan vergilere de avarız denirdi. Kelimenin ifade ettiği sözlük manasından da anlaşıldığı üzere avarız, adet haline gelmiş belirli vergi değildi. Daha önceki İslam devletlerinde de var olduğu bilinen avarızın Osmanlılar’da başlangıç tarihi kesin olarak bilinmiyorsa da, Fatih zamanına ait kayıtlarda bu vergiye rastlanıldığına bakılırsa eskiliğine hükmedilebilir. (M. Zeki Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, I, 112 vd.)

Durak PUSMAZ

• Yazar Hakkında
• Diğer Yazıları

Yazar : Editör

Web Sitesi

• Mehmet Nuri BİNGÖL”ün Edebî Yolculuğu - 30 Ağustos 2024
• Risale-i Nur’da ve Hatıralarda Kurban Bayramı - 15 Haziran 2024
• Ramazan’dan Sonra - 24 Nisan 2024
• Ramazan Bayramı ve Peygamber Efendimizin Bayramı - 9 Nisan 2024
• Kadir Gecesi ile İlgili Yazılar - 5 Nisan 2024
• Saatler ve Manzaralar / Yahya Kemal BEYATLI - 30 Mart 2024
• Peygamberimizin (asm) İtikâfı - 29 Mart 2024
• Aydınların Dilinden Bediüzzaman Said Nursî / Vefatının 64. Sene-i Devriyesi Hatırasına (video).. - 25 Mart 2024
• Sükûtun Zarâfeti / İmam Süyutî - 23 Mart 2024
• “Oruç, Bıçağa Gerek Duyulmayan Bir Ameliyattır.” - 20 Mart 2024

Tüm Yazıları Göster