KASTAMONUR.COM Sırlar ve Nurlar Şehrinden
Özkan YAMAN
Bediüzzaman Hazretleri, Risale-i Nur’da Sahabe Efendilerimizi hakkıyla sena eder.
Mesela onları şöyle vasfeder: “Âl ve Ashab namında bu zevat-ı kiram, nev-i beşerin Enbiyadan sonra feraset ve dirayet ve kemalatla en meşhur, en muhterem, en namdar, en dindar ve en keskin nazarlı taife-i azîmesi.”[1]
feraset: çabuk kavrayış.
dirayet: yapabilme gücü.
kemalat: mükemmel özellikler
namdar: ünlü.
taife-i azime: büyük grup
Sahabe Efendilerimiz (radıyallahu anhum ecmain) için sıdkı/doğru sözlü olmayı, temel bir sıfat olarak zikreder:
“Sahabeler, elbette, şüphesiz bilerek ellerini yalana uzatmazlar. Kizb ile kendilerini mülevves etmezler. Müseylime-i Kezzâb’a kendilerini benzetemezler. Belki, bütün kuvvetleriyle ve meyl-i fıtrîleriyle en revaçlı mal ve en kıymettar metâ ve hakikatlerin anahtarı, Muhammed aleyhissalâtü vesselâmın âlâ-yı illiyyîne çıkmasının basamağı olan sıdk ve doğruluğa müşteri olup, mümkün olduğu kadar sıdktan ayrılmamaya çalıştıklarından, ilm-i hadisçe ve ulema-i şeriat içinde bir kaide-i mukarrere olan, “Sahabeler daima doğru söylerler. Onlardaki rivayet, tezkiyeye muhtaç değil. Peygamberden (aleyhissalâtü vesselâm) rivayet ettikleri hadisler, bütün sahihtir” diye, ehl-i şeriat ve ehl-i hadisin ittifakına kat’î hüccet, bu mezkûr hakikattir.”[2]
kizb: yalan
mülevves etmek: kirletmek.
meyl-i fıtri: yaratılıştan gelen yönelim
meta: faydalanılan şey.
âlâ-yı illiyyîn: yücelerin en yücesi.
kaide-i mukarrere: kesin kural
tezkiye: temize çıkarma, şahitlik
kat’î hüccet: kesin delil.
Bediüzzaman Hazretleri, kendi düşünce ve hareket tarzını da sahabenin yaklaşımı ile açıklarken şöyle der: “Risale-i Nur Mesleği, tarikat değil, hakikattir. Sahabe mesleğinin bir cilvesidir. Bu zaman tarikat zamanı değil, imanı kurtarmak zamanıdır. Risale-i Nur bu hizmeti lillahilhamd en müşkül ve ağır zamanlarda yapmış ve yapıyor.”[3]
Burada zikredilen Sahabe Mesleği/yolu, Üstada has bir tabirdir. Bununla tarikat geleneğini reddetmeden ve incitmeden adeta yeni bir usül inşa ediyor gibidir ki o metoda yine hakikat mesleği yahut velayet-i kübra diyecektir:
“Sahabelerin velâyeti, velâyet-i kübrâ denilen, veraset-i nübüvvetten gelen, berzah tarikine uğramayarak, doğrudan doğruya zâhirden hakikate geçip, akrebiyet-i İlâhiyenin inkişafına bakan bir velâyettir ki, o velâyet yolu, gayet kısa olduğu halde, gayet yüksektir. Harikaları az, fakat meziyâtı çoktur. Keşif ve keramet onda az görünür. Sahabeler ise, sohbet-i nübüvvetin in’ikâsıyla ve incizâbıyla ve iksiriyle, tarikatteki seyr ü sülûk daire-i azîminin tayyına mecbur değildirler. Bir kademde ve bir sohbette, zâhirden hakikate geçebilirler.”
velâyet: Allah azze ve celle’ye yaklaşma yolu
velâyet-i kübrâ: en büyük velayet
berzah tariki: vesile ve vasıtalardan oluşan ara süreç
zahir: doğrudan anlaşılan, hissedilen
akrebiyet-ilahiye: Allah’ın insanlara yakınlığı
inkişaf: ortaya çıkma, açılma
meziyyat: üstün özellikler.
keşif ve keramet: Tarikat yolunda Allah azze ve cellenin dilediği kuluna verdiği olağanüstü haller.
in’ikâs: yansıma
incizâb: çekme, cezbolma
iksir: etkileyici sır.
seyr-ü süluk: Tarikat yolunda ilerleme.
daire-i azim: büyük alan
tayy: mesafeyi katetmek
kadem: adım
Burada velayet-i kübrayı tarif ederken sahabe efendilerimiz için kullandığı anahtar kelime, “akrebiyet-i ilahiyenin inkişafı”dır. Bunu biraz açmamız gerek. Akraba diye de günlük hayatta söylediğimiz akrebiyet kelimesi yakınlık anlamındadır ve bu yakınlık iki yönlüdür. Tasavvufi bir terim olduğu için oradaki karşılığıyla söylersek, seyr-ü süluk ile kulun Allah’a yakınlığı kurbiyet iken, nübüvvet gibi özel bir görevlendirme ile ve bu çizgide Allah-ü Teala’nın kuluna yakınlığı akrebiyet/ akrebiyet-i ilâhidir. Yani kuldan Allah’a yakınlık kurbiyet, Allah’tan kula yakınlık akrebiyettir.
Üstad, kurbiyeti, kişinin güneşe yaklaşması misaliyle açıklar. Bu yakınlık, tarikatte mürşidin riyasetinde, riyazetle, çileyle, rabıtayla, ezkâr, evrad, dua gibi bir çok vasıtayla yetmiş bin perde diye tabir edilen sonsuz uzaklığı yürüme çabasıdır ki zordur. Akrebiyet-i ilahiye ise güneşin kişiye yakınlığı ile açıklanır. Çünkü güneş, bu durumda ışığı ve ısısıyla kişiye öyle yakındır ki arada mesafe yoktur.
İşte sahabelerin yakınlığı böyledir. Kur’an’ı, doğrudan doğruya Allah Resulü (sav)’in aktarmasıyla alırlar ve yakîn ve marifetlerini artırırlar. Bu hususu Yirmi Yedinci Söz’ün Zeyli dediği bölümde uzunca ele alır ve orada sahabe akrebiyeti için şöyle der:
“Sahâbelerin kurbiyet-i İlâhiye noktasındaki makamlarına velâyet ayağıyla yetişilmez. Çünki Cenâb-ı Hakk bize akrebdir ve her şeyden daha ziyâde yakındır. Biz ise ondan nihâyetsiz uzağız. Onun kurbiyetini kazanmak, iki sûretle olur. Birisi, akrebiyetin inkişâfıyladır ki, nübüvvetteki kurbiyet ona bakar. Ve nübüvvet verâseti ve sohbeti cihetiyle Sahâbeler o sırra mazhardırlar.”
Bediüzzaman Said Nursi, özetle, sahabenin, Kur’an hizmetinde kendilerini memur bildiklerini, imani hakikatleri doğrudan aldıkları için harikulade bir süratle yüce makamlara eriştiklerini ifade eder.
Sahabeye sevap ve manevi makam noktasında erişilmeyeceğini, onlara yaşadıkları kritik dönemin yüklediği mana ile de izah eder.
Bediüzzaman, ehl-i sünnet bakışıyla sahabeyi hakkıyla yüceltip savunurken ortaya koyduğu ölçülerle, ashabı ve dolayısıyla hadisleri hafife alan kimi sapmalara da açık ve net cevaplar verir.
Sahabeyi ele aldığı risalesine şöyle başlar:
Mevlana Câmî’nin dediği gibi derim:
“Yâ ResûlAllah! Çi bâşed çün seg-i Ashab-ı Kehf?
Dâhil-i Cennet şevem der zümre-i ashab-ı tû,
O reved der Cennet, men der Cehennem key revast?
O seg-i Ashab-ı Kehf, men seg-i ashab-ı tû”
“Ya Resulallah (asm)! Ne olaydı Ashab-ı Kehf’in köpeği gibi, senin ashabının arasında ben de Cennete gitseydim! O köpeğin Cennete, benim Cehenneme gitmem reva mıdır? O Ashab-ı Kehf’in köpeği ise, ben de senin ashabının köpeğiyim!”
Sözlerden Yirmiyedinci Söz’ün Zeyli, bu bakımdan ciddi biçimde okunup ele alınmalıdır. Rabbim istifadeyi nasip eylesin.
Dipnotlar
[1] Mektubat, Yirminci Mektub sh. 260
[2] Hutbe-i Şamiye 3.Kelime
[3] Emirdağ Lâhikası sh. 130
Kaynak: İnzar Dergisi
- Mehmet Nuri BİNGÖL”ün Edebî Yolculuğu - 30 Ağustos 2024
- Risale-i Nur’da ve Hatıralarda Kurban Bayramı - 15 Haziran 2024
- Ramazan’dan Sonra - 24 Nisan 2024
- Ramazan Bayramı ve Peygamber Efendimizin Bayramı - 9 Nisan 2024
- Kadir Gecesi ile İlgili Yazılar - 5 Nisan 2024
- Saatler ve Manzaralar / Yahya Kemal BEYATLI - 30 Mart 2024
- Peygamberimizin (asm) İtikâfı - 29 Mart 2024
- Aydınların Dilinden Bediüzzaman Said Nursî / Vefatının 64. Sene-i Devriyesi Hatırasına (video).. - 25 Mart 2024
- Sükûtun Zarâfeti / İmam Süyutî - 23 Mart 2024
- “Oruç, Bıçağa Gerek Duyulmayan Bir Ameliyattır.” - 20 Mart 2024
