Bestekâr Erol Sayan

Bestekâr Erol Sayan

Ünlü bestekâr, tamburî, müzikolog, şair Erol Sayan 1936 yılında Kastamonu Araç’ta doğdu. Babası, Taşköprülü Abdullah Bey, annesi ise İnebolulu Şerife Hanımdır. İlk öğrenimini Havza ve Tosya’da tamamladıktan sonra, 1953 yılında Çankırı Endüstri Meslek Lisesini bitirdi. 1961 yılında Ankara Radyosu sanatçı sınavını kazandı ve emisyonlara tanburla katılmaya başladı. Dr.Recai Özdil’den aldığı armoni bilgisini eserlerine uyguladı ve bu konuda derinlemesine araştırmalar yaptı. Hocası İsmail Baha Sürelsan’ın evindeki akademik müzik çalışmalarına katıldı. Müziğimizde çoksesliliğin yine müziğimizde var olan ‘niseb-i şerifeler’ (şerefli oranlar) yoluyla geliştirilecek teknikle olabileceğini buldu ve geliştirdi.

1963 yılında Türkiye ve Ortadoğu Amme Hizmetleri İdaresi Yüksek İdarecilik Kursunu tamamladı.

1954’te başladığı müzik çalışmalarında edindiği bilgileri 1964 yılına kadar Erkek Teknik Yüksek Öğretmen Okulu’ndaki öğrencilere teorik olarak verdi ve daha sonra temel bilgiler yanında koro çalışmaları da sürdürdü. 1965 yılında Ankara Radyosu Türk Müziği Şubesinde çalışmaya başladı.

1967’de Ankara’nın ilkTürkiye’nin ikinci üniversite korosunu Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde kurdu. Konserler yanısıra bilgisayar eşliğinde Klasik Müziğimizin ses sistemi makamların oluşmasında kullanılan elemanların ve makamların anlatımı usul şifresi vuruşlarda disiplin ve perde adlarının kolay anlaşılır hale getirilmesi çalışmalarına bu yıllarda başladı.

1970 yılında Zeynep Erkılıç’la evlenerek biri kız (F. Eser) diğeri erkek (A. Emre) iki evlât yetiştirdi.

1983-84 eğitim yılında İTÜ Türk Müziği Konservatuarında repertuar dersleri vermek üzere göreve başladı. Bu göreve paralel olarak ODTÜ’den aldığı davet üzerine 2002-2003 eğitim yılında ODTÜde Türk Müziği dersi vermeye başladı.

Değişik formlarda 300’ün üzerinde TRT repertuarında ise 156 eseri vardır. Çeşitli kurum ve kuruluşların düzenlediği beste yarışmalarında çok sayıda birincilik aldı 1985 yılında TRT’nin düzenlediği yarışmada ‘Ömrümüzün Baharı Birlikte Geçsin’adlı eseri ile birincilik kazanarak Asiavision şarkı yarışmasında Singapur’da ülkemizi temsil etti. Dernek fakülte ve üniversite korolarıyla yüzlerce konser verdi.

Dokuz yaşında kaval, on yaşında bağlama, 12 yaşında da ud çalmayı öğrenen sanatçı, 1954 yılında tamburda karar kıldı. Kısa sürede, kendi kendine bu çalgıyı da çok iyi çalar duruma geldi. Tambur yanında, ud, lâvta, kaval ve bağlama çaldığı da bilinmektedir.

İlk beste çalışmalarına Erzurum’da Yedek Subay iken 1958-1959 yıllarında başlamıştır. Şarkı, saz eseri, tambur etüdü besteleyen bestekârın 300’ü aşkın eseri imevcuttur ve şarkılarının pek çoğu dillerden düşmeyen, unutulmayan besteler durumuna gelmiştir. Şarkı türündeki bestelerinin pek çoğunun güftesini de yazarak şairlik yönünün de bulunduğunu göstermiştir. 101 bestesini 1978 yılında “101 Beste-Hatıra” adı altında bir kitapta toplamıştır.

Sanatçının bestelerinden bazıları:

Makamı Şarkı Adı Güfte
Rast Şarkı Geçsin günler, haftalar, aylar, mevsimler, yıllar Enis B. Koryürek
Rast Şarkı İstanbul’u artık hiç sevmiyorum Erol Sayan
Nihâvend Şarkı Kalbe dolan o ilk bakış unutulmaz Mehmet Gökkaya
Rast Şarkı Yoksun diye bahçemde çiçekler açmıyor bak Yılmaz Topuz
Hüzzam Fantezi Yine yakmış yâr mektubun ucunu Mehmet Gökkaya
Nilâvend Şarkı Sormayın bana yıllar Hüseyin Tanrısever
Uşşak Şarkı Mevsimler yas tutup çöller ağlasın Mustafa Sevilen
Mâhur Şarkı Petek petek bal gibisin Erol Sayan
Aşkefzâ Şarkı Ömrümüzün baharı birlikte geçsin Erol Sayan
Bayatî Şarkı Seni ne çok sevdiğimi söylesem de bilemezsin Neclâ Gürel
Segâh Şarkı Seni seven olmasın / Yüzüne bakmasınlar Erol Sayan
Nihâvend Şarkı Şu gönlümü yaralayan Şu bahtımı karalayan İlkan San
Nihâvend Şarkı Sevgilim de sen bana Erol Sayan
Nihâvend Şarkı Yıllar geçti gelmiyorsun Erol Sayan
Segâh Türkü Açılır gonca gül yâr Erol Sayan
Rast Şarkı Aşk denilen ateşe yanalım mı Erol Sayan
Segâh Şarkı Aşkın o sihirli elini hisseder gibiyim Erol Sayan
Suzinâk Şarkı Aylardır gül yüzünü göremez oldum senin Erol Sayan
Kürdilihicazkâr Ş. Gül yüzünde güller solsa ağlarım Erol Sayan
Nihâvend Şarkı Hep ben kaldım rıhtımda Atillâ Damar
Nihâvend Şarkı Hep sen geleceksin diye Erol Sayan
Kürdilihicazkâr Ş. Her şeyinle güzelsin Erol Sayan
Nihâvend Şarkı Işıl ışıl gözlerinle (Cici Kız) Naci Sayan
Muhayyer Kürdî Kadehimde zehir olsa H. Münir Ebcioğlu
Rast Şarkı Kordonboyu seyrine düştü Erol Sayan
Muhayyer Fant. Her hâlinle her şeyinle güzelsin Mehmet Erbulan
Evc Şarkı Canın kimi isterse görüş gayri karışmam Ederunlu Vâsıf
Rast Şarkı Cümle şarkılar yarım Halil Soyuer
Hicazkâr Şarkı Ey gönül derdin nedir? Erol Sayan
Mâhur Şarkı Dudağımda açan gülüş senin Samim Arıksoy
Rast Şarkı Her telden ol meh çalmıyor Şakir Ağa
Hüseynî Türkü Aliye’m Erol Sayan
Uşşak Çocuk Ş. Dün gece şol Yunus girdi rüyâma Halil Soyuer
Rast Şarkı Sevda çiçeği gibi Vahit Özaydın
Rast Şarkı Sevgilim dedim inanmadın Erol Sayan
Segâh Şark Sana hasret gibiyim Mehmet Gökkaya
Sultaniyegâh Fan. Yaz mevsimidir aşka heveslendi bu gönlüm Bekir S. Erdoğan
Nihâvend Şarkı Gördüğüm her çiçekte menekşede sen varsın Gültekin Yertut
Hüseynî Türkü O kız bana yanmış Erol Sayan

Tamburî, bestekâr Erol Sayan, 1959 yılında Ankara Türk Ocağı Türk Müziği Topluluğunu kurdu ve 27 Mayıs 1960 harekâtına kadar şef olarak yönetti. Ayrıca, 1954-1976 yılları arasında Ankara Erkek ve Kız Teknik Yüksek Öğretmen Okulları, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara Ü. Ziraat Fakültesi ve Millî Kütüphanede kurulan Türk Müziği koro ve topluluklarında, derneklerde öğretmenlik ve şeflik yaptı. Birçok öğrenci yetiştirdi. Öğrencileriyle birlikte başarılı konserler verdi.

İstanbul’a yerleştikten sonra 1983 yılında Müzik Uğraşım Merkezinde ders verdi. “Itrî Müzikali”nde sanat yönetmenliği yaptı.

1988-1995 yılları arasında Adapazarı Belediye Konservatuvarı İcra Heyeti, Kocaeli Kültür Müdürlüğü Türk Müziği Korosu, Fatih Belediyesi Türk Müziği Korosunu yetiştirdi. Bu sanat topluluklarıyla başarılı konserler düzenledi.

1983 yılından bu yana sürdürdüğü İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Müziği Devlet Konservatuvarındaki öğretmenlik görevine çok önem vermektedir. Gerek Konservatuvarda gerekse diğer sanat kuruluşlarında yetiştirdiği, ders verdiği öğrencilerinin sayısı 4000’i bulmaktadır.

Üniversite Korosunu uzun süreli çalıştırması ve dersleri dolayısıyla 20 Nisan 2003 tarihinde özel bir konser düzenlendi. Aynı yıl “ODTÜ Üstün Hizmet Ödülü”ne lâyık görüldü.

2012 yılında Ege Üniversitesi Ege Meslek Yüksekokulu Türk Sanat Müziği Akademisyenler Topluluğu’nun 60’ıncı sanat yılında Erol Sayan için, şef Engin Karadağ yönetiminde, bir konser düzenledi. Buna benzer başka kurumlar da sanatçımız onuruna programlar düzenlemiştir.

Sanatçı, tamburîliği, bestekârlığı, öğretmenliği, şefliği yanı sıra Türk Müziği’nin tarihî gelişimini, sorunlarını da inceledi. Türk Halk Müziği ve Türk Sanat Müziği ayrımındaki yanlışlığın üzerinde durdu. Müziğimizde çok sesliliğin, yine müziğimizde var olan “niseb-i şerîfeler” (şerefli oranlar) yoluyla geliştirilebileceğini gördü ve bu yolda çalışmalar yaptı. Türk Müziği’nin aydın kesim içinde saygın bir yer alması için kitaplar, makaleler yazdı, konferanslar verdi. Sempozyumlarda bildiriler sundu. Bu çerçevede; yüksek okul öğrencileri için Türk-Batı Müziği ön bilgilerini kapsayan iki kitap yayımladı. 2003 yılında ise; Müziğimize Dair Görüşler, Analizler, Öneriler, adlı kitabı ODTÜ Geliştirme Vakfınca basıldı. Hâlen, “Türk Müziği’nde Bestecilik” ve “Tambur Metodu” adlı kitaplarının üzerinde çalışmakta olup makalelerini de bir kitapta toplamayı düşünmektedir.
Sanatçı, Ankara’da görevli olduğu yıllarda Türk çalgıları üzerinde laboratuvar analizleri de yaptıracak kadar çalgıbilimle de ilgilenmiştir.