KASTAMONUR.COM Sırlar ve Nurlar Şehrinden
Bitlis işgalinde Bediüzzaman’ın verdiği mücadele
1877’de Bitlis’in Hizan ilçesine bağlı Nurs köyünde dünyaya gelen Bediüzzaman Said Nursi, tarihin Osmanlı Devleti için çok hızlı aktığı bir döneme tanıklık etti. Bitlis işgalinde büyük mücadeleler verdi.
Bitlis işgalinde Bediüzzaman’ın verdiği mücadele
Değişik müderris ve âlimlerden ders alırken seyahatleri sırasında yaşadığı bölgenin sorunlarını yakından idrak etti. O dönemde en büyük üç sorun olarak gördüğü cehalet, zaruret ve husumetin önüne geçmek için mücadele verdi. Bölgede huzurun sağlanması ve bölgenin gelişmesi ancak bu üç sorunun halledilmesiyle mümkün olabilirdi. Ermenilerle bölge halkı arasında oluşan gerilimin kaynağı da bu üç ana sorundu.
“Hem de bizim düşmanımız ve bizi mahveden, cehâlet ağa, oğlu zaruret efendi ve hafîdi husumet beydir. Ermeniler bize düşmanlık etmişlerse, şu üç müfsidin kumandası altında yapmışlar.” (Âsâr-ı Bediiye, s. 330.)
Daha sonraları Rusların, İngilizlerin ve Fransızların oyununa geldikleri için Ermeniler ortalığı karıştırmaya başladılar. Bediüzzaman Birinci Dünya Savaşı öncesinde yukarıdaki ifadeyi kullanmış ve barışa katkı sağlamaya gayret göstermiştir. Fakat Bediüzzaman “onlar ne yaparlarsa yapsınlar ve her halükarda onlara dost olun” demiyor.
“Fakat mütezellilâne dost olmak değil, belki izzet-i millîyeyi muhafaza ede¬rek müsalaha elini uzatmaktır.” (Âsâr-ı Bediiye, s. 330.)
kaydını hemen bu bahislerin arkasına yapıştırıyor.
Bediüzzaman, hakikatte Türklere ve Kürtlere göre şecaat ve kahramanlıkta çok geri olan Ermeni fedailerini bu denli cesur yapan şeyin, milli gayretin olduğunu söylüyor. Yani; bir Ermeni, kendini milliyet havuzunda eritip, her şeyini milleti olarak gördüğü için, bir nevi Ermeni milletinin cesaretinin bu şahısta temerküz ettiğini ifade ediyor. Bu şahıs hareket ederken milleti namına hareket ediyor, ölürken de milleti namına ölüyor.
“Sual: Ermeni milleti sizden daha cesur olabilir mi? “
“Cevap: Hayır, asla! Olmamış ve olamaz.”
“Sual: Mahiyetini sen şerh et.”
“Cevap: Faraza, İslâmî fikr-i milliyetle (HAŞİYE) onlar gibi temâşâ etseydiniz, kahramanlığınızı âleme tasdik ettirip yüksek tabakalara çıkacaktınız. Eğer Ermeniler sizin gibi sathî ve kısa düşünseydiler nihayette korkak ve sefil olacaklardı. Hakikaten sizin hârikulâde şecaate istidadınız vardır. Zira bir menfaat veya cüz’î bir haysiyet veya itibarî bir şeref için veya ‘Filân yiğittir.’ sözlerini işitmek gibi küçük emirlere hayatını istihfaf eden veya ağasının namusunu isti’zam için kendini feda eden kimseler, eğer uyansalar, hazinelere değer olan İslâmiyet milliyetine, yani üç yüz milyon İslâmın uhuvvetlerini ve mânevî yardımlarını kazandıran İslâmiyet milliyetine, binler ruhu da olsa, acaba istihfaf-ı hayat etmezler mi? Elbette hayatını on paraya satan, on liraya binler şevkle satar.”
“HAŞİYE : Milliyetimiz bir vücuttur; ruhu İslâmiyet, aklı Kur’ân ve imandır.” (Âsâr-ı Bediiye, s. 345.)
Ruslara karşı savunma hattında görev aldı ve aktif bir şekilde mücadele etti
Bediüzzaman, Birinci Dünya Savaşı öncesinde kendi medresesinde talebelerine ders verirken Ermeni çetelerine karşı mücadele etmek için talebelerine aynı zamanda silah kullanmasını da öğretiyordu. Silahlar ve kitaplar yan yanaydı. Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla Ermeni çetelerine ve Ruslara karşı savunma hattında görev aldı ve aktif bir şekilde mücadele etti.
Aziz, sıddık kardeşlerim;
Kırk sene evvel olmuş bir sual ve cevabı size hikâye edeceğim. O eski zamanda, Eski Said‘in talebeleri üstadlarıyla şiddet-i alâkaları fedailik derecesine geldiğinden, Van, Bitlis tarafında Ermeni komitesi, Taşnak fedaileri çok faaliyette bulunmasıyla Eski Said onlara karşı duruyordu, bir derece susturuyordu. Kendi talebelerine mavzer tüfekleri bulup, medresesi bir vakit asker kışlası gibi silâhlar, kitaplarla beraber bulunduğu vakit, bir asker feriki geldi, gördü, dedi: “Bu medrese değil, kışladır.” Bitlis hâdisesi münasebetiyle evhama düştü, emretti: “Onun silâhlarını alınız.” Bizden ellerine geçen on beş mavzerimizi aldılar. Bir iki ay sonra Harb-i Umumî patladı. Ben tüfeklerimi geri aldım. Her ne ise…
Bu haller münasebetiyle benden sordular ki: “Dehşetli fedaileri bulunan Ermeni komitesi sizden korkuyorlar ki, siz Van’da Erek Dağına çıktığınız zaman fedailer sizden çekinip dağılıyorlar, başka yere gidiyorlar. Acaba sizde ne kuvvet var ki öyle oluyor?”
Ben de cevaben diyordum: “Madem fâni dünya hayatı, küçücük ve menfi milliyetin muvakkat menfaati ve selâmeti için bu harika fedakârlığı yapan Ermeni fedaileri karşımızda görünürler. Elbette hayat-ı bâkiyeye ve pek büyük İslâm milliyet-i kudsiyesinin müspet menfaatlerine çalışan ve ‘Ecel birdir’ itikad eden talebeler, o fedailerden (HAŞİYE) geri kalmazlar. Lüzum olsa o kat’î ecelini ve zâhirî birkaç sene mevhum ömrünü milyonlar sene bir ömre ve milyarlar dindaşların selâmetine ve menfaatine tereddütsüz, müftehirâne feda ederler.”
“HAŞİYE: Kardeşlerim namına âcizâne diyorum ki: Lüzum olursa, inşaallah çok ileri geçeceğiz. Bizler, dinde olduğu gibi, kahramanlıkta da ecdadımızın vârisleri olduğumuzu göstereceğiz. ” (Tarihçe-i Hayat, s. 590.)
“Ermeni çetelerine ve Ruslara karşı vatanını müdafaa ederken bile masumları korumaya devam etti”
Bediüzzaman Ermeni çetelerine ve Ruslara karşı vatanını müdafaa ederken bile masumları korumaya devam etti.Ermeni çeteleri geri püskürtüldüğünde bölgede yaşayan bazı Ermenilerin kadın ve çocukları kaçamadı ve geri kaldı. Onları bir yere topladı ve “Şer’an bunlara dokunmak caiz değildir.” diyerek halkın onlara zarar vermesini önledi. Ardından, onları, Ermeni fedailerine teslim etti
O muharebeler esnasında, Ermeni fedaileri bazı yerlerde çoluk çocuğu kesiyorlardı. Buna karşı Ermenilerin çocukları da bazan öldürülüyordu. Bediüzzaman’ın bulunduğu nahiyeye binlerle Ermeni çocuğu toplanmıştı. Molla Said askerlere “Bunlara ilişmeyiniz” diye emretti. Daha sonra bu Ermeni çoluk çocuğunu serbest bıraktı; onlar da, Rusların içerisindeki ailelerinin yanına döndüler. Bu hareket Ermeniler için büyük bir ibret dersi olup, Müslümanların ahlâkına hayran kalmışlardı. Bu hâdise üzerine, Ruslar bizi istilâ ettiklerinde, fedâi komitelerin reisleri Müslüman çoluk çocuğunu kesmek âdetini bırakıp, “Madem Molla Said bizim çoluk çocuklarımızı kesmedi, bize teslim etti; biz de bundan sonra Müslümanların çocuklarını kesmeyeceğiz” diye ahdettiler. Molla Said, bu suretle o havalideki binlerle mâsumların felâketten kurtulmasını temin etmiş oldu.
Bir müddet sonra, Ruslar Van ve Muş tarafını istilâ edip, üç fırka ile Bitlis’e hücum ettiği sırada, Bitlis Valisi Memduh Bey ile Kel Ali, Bediüzzaman’a, “Elimizde bir tabur asker ve iki bin kadar gönüllünüz var; biz geri çekilmeye mecburuz” dediler.
Bediüzzaman onlara, “Etraftan kaçıp gelen ahalinin ve hem de Bitlis halkının malları, çoluk ve çocukları düşman eline düşecek. Biz mahvoluncaya kadar dört-beş gün mukavemete mecburuz,” demesi üzerine, onlar, “Muş’un sukut etmesi dolayısıyla otuz topumuzu askerler bu tarafa kaçırmaya çalışıyorlar. Eğer sen, o otuz topu gönüllülerinle ele geçirebilirsen, birkaç gün o toplarla mukabele ederiz ve ahali de kurtulur” dediler.
Ahmet Nur
- Önceleri Adı “Haram” İdi… - 7 Eylül 2024
- Bitlis İşgalinde Bediüzzaman’ın Verdiği Mücadele - 12 Ağustos 2024
- Kamuoyuna Zaruri Bir Açıklama / Kamil Nazım Kankılıç - 8 Ağustos 2024
- Hac’daki Bazı Hakikatler / Yusuf ALTINIŞIK - 20 Haziran 2024
- Ana – Baba Hakkı – 1 / Yusuf ALTINIŞIK - 19 Haziran 2024
- Bahar da Bayramdır - 24 Nisan 2024
- Şerefli Oruç Ayı / Yusuf ALTINIŞIK - 20 Mart 2024
- Ah Bir… / Soner DUMAN - 3 Mart 2024
- Allah Her Şeyi Nasıl Biliyor? / Yusuf ALTINIŞIK - 31 Ocak 2024
- Bir Vâsıtaya Bindiğinizde Derhal Şu Âyeti Düşünün - 25 Ocak 2024
