Büyük Çerkes Sürgünü’nden Hatıralar

Faydalı ise lütfen bağlantıyı paylaşınız, tavsiye ediniz. Kaynaksız kopyalamanıza rızamız yoktur.

Devrekani İlçemizin Belovacık Köyü’nde, 21 Mayıs 1864 Büyük Çerkes Sürgünü’nde Osmanlı Türkiye’sine sığınan Kuzey Kafkasya Şapsığ bölgesi muhacirlerinin torunlarından Niyazi Kalafatoğlu (Kalubat) ile birlikte..

***Fotoğraflar Emrah Küçükşengün kardeşimizin objektifinden..***

Niyazi amca bir asra yakın yaşıyla gençlere taş çıkartıyor.. Her sabah erken saatlerde evinden çıkarak Kafkasya’nın küçük bir modeli olan köyünün cennet kırlarında dağ bayır dolaşıyor.. Hayat arkadaşını kaybettikten sonra sadık köpeği ve hayvanları ile hayata bağlanmış.. Özellikle ninesini, kendi tabiriyle ”neneji” Hanugeş’i unutamıyor..

1950’li yıllarda vefat eden Hanugeş Nenej, 1864’te Belovacık’a geldiğinde beş altı yaşlarındaymış. ”Şimdi Çerkesya’ya gitsem evimi bulamam, ama Ruslar’a teslim ettiğimiz ineğimiz hamile idi, buzağısı erkek mi, dişi mi oldu, onu merak ediyorum” dermiş..😥

Sürgünden bu yana tam 155 yıl geçti.. Tuapse Limanı’ndan Karadeniz’in hırçın sularına bırakılan bir buçuk milyon insanın hazin öyküsü yazmakla bitmez.. Niyazi amca buğulu gözlerle ufka bakıyor, “Kafkasya kalbimizde tükenmez bir özlem, ölmez bir hayal, Allah bu vatana: Türkiyemiz’e zeval vermesin” diyor.. Kendisine daha nice sağlıklı yıllar diliyor, bu vesile ile tüm Kafkasya şehitlerini, 1864’ün asil muhacirlerini rahmet ve saygı ile anıyoruz..

***

Birbirinden değerli belgeleri gün yüzüne çıkaran koleksiyoner arkadaşımız Mustafa Gultekin Bey’in koleksiyonundan önemli bir belge. Kendisine teşekkür ediyoruz.. :
Yaklaşan Ramazan Bayramı dolayısıyla elbiseleri fersûde (eskimiş) olup ekserisi açık ve üryan gezen Çerkes Muhacirlerin kız ve erkek çocuklarının birer kat basma elbise ile sevindirilmesi ve bu emrin seri olarak yerine getirilmesi ile ilgili Dersaadet (İstanbul) Şehremanetine (belediye başkanlığına) gönderilen Sultan Abdülmecid’in irâde-i seniyyesi..

Yazı, Büyük Çerkes Sürgünü’nden beş yıl önce; 1859 yılının Ramazan ayında kaleme alınmış.. İlk sürgün gruplarını kara yoluyla Kuzeydoğu Kafkasya’dan gelen Kabardey-Balkarya bölgesi halkı oluşturuyordu.. Batıdaki şanlı direniş ise 21 Mayıs 1864 yılında Tuapse Limanı’nda hazin bir şekilde son bulacaktı..

Çocukları sevindirmek, onları eğitip güzel bir gelecek hazırlamak gibi güzel bir şey yoktur..

O basma elbiselerin bir parçasını bulsak da bağrımıza bassak 😥 Geçmiş zaman olur ki hayal-i cihan değermiş..

Çankırı İstiklal Yolu Derneği tarafından düzenlenen yarışmada ”Yaşanmış Hikayeler” dalında ”İstiklal Yolu’nda İrfan Ordusu” adını verdiğimiz , Kastamonu Darülmuallimin Mektebi son sınıf öğrencilerinden Taşköprülü Hacıismail-zâde Abdullah’ın 1922’de tuttuğu defterden yola çıkarak, orjinal fotoğraflarla zenginleştirerek hazırladığımız eser 1.’lik, Kurtuluş Savaşı yıllarında tutulmuş önemli not ve resimlerin bulunduğu muhtıra-hatıra defterimiz ise 2.’lik ödüllerini aldılar.
Verilen para ödüllerinin tamamını kitapların yayınlanmasına katkıda bulunmak üzere yayın kuruluna bağışlamış bulunuyoruz. Hayırlı olur inşallah..

Çankırı Üniversitesi’ne, Çankırı Valiliği ve İstiklal Yolu Derneği’ne ayrıca teşekkür ediyoruz..