Kelimeler & Kavramlar

Yazar: Dr. Rasim SOYLU  Nerede o eski ustalar, dedirten sanatlardan birisi de Kündekârî sanatıdır. Endüstri devrimi ve sanayileşme ile birlikte pek çok kıymetli sanat yerini, makinelerin ürettiği ucuz işlere bırakıp bizi terk etti. Nerede o eski ustalar dedirten sanatlardan birisi de Kündekârî sanatıdır. Endüstri devrimi ve sanayileşme ile birlikte pek …

1. Cinayet  Genel olarak mala ve bedene yönelik hukuka aykırı fiiller, özellikle de adam öldürme anlamında kullanılan fıkıh terimi. Sözlükte “günah işlemek; işlenen günah ve suç” anlamlarına gelen cinayet, fıkıh terimi olarak mala ve cana yönelik hukuka aykırı fiilleri ifade eder. Bu anlamda hayvanların mala ve cana verdikleri zararlar fıkıh …

“Sûretü’l-Mesanî” (Tekrarlanan su­re) : Her namazda tekrar edildiğinden  “Sûretü’s-Salât” (namaz suresi)  “Sûretü’l-Hamd”  (Hamd Suresi) : Hamdi içine aldığından, başında “hamd” sözünün bulunmasından “Sûretü’l-Fatiha” (Fatiha Suresi) : Kur’an’ın ilk sûresi olduğu için açış yapan, açan manasına “Fâtiha” denilmiştir. “Ümmü’l-Kur’ân” : Kur’ân-ı Kerîm’deki mânâların asl olduğundan, Kur’an’ın anası, aslı, özü (Kur’an’ın bütünü …

RIZÂ Kabul gösterme, memnun etme, şu veya bu şekilde cereyan eden hadiseyi hoş görüp itiraz ve muhalefet etmeyerek kabul etme. Mukabili red, muhalefet ve itiraz etmektir. Arapça bir kelime olan rızâ, öncelikle Cenâb-ı Hakk (c.c)’in takdir ettiğine karşı olmamaktır. Bu bir kulluk vazifesi olarak tanımlanır. Hakk’tan gelen ve hak olan …

Pislik, kan, sidik ve dışkı gibi pis şey. Ruhsat olmaması halinde namazın sıhhatine engel olan pisliktir. Necâset, temizliğin; necis de temiz olanın zıddıdır. Necis, şer’an pis olan şeyi ifade eder. Hakikî veya hükmî necis için kullanılır. Hakikî necise “habes“, hükmî olanına ise “hades” denir. Necis sıfat, neces şekli ise isim …

İŞ AHLÂKININ, GENEL OLARAK AHLÂKIN TEMEL İLKELERİNDEN BAĞIMSIZ OLMADIĞI DÜŞÜNÜLDÜĞÜNDE, AHLÂKLI VE FAZİLETLİ BİR TOPLUMSAL HAYAT İÇİN HEM İŞVERENLERİN HEM DE İŞ GÖRENLERİN SORUMLULUK BİLİNCİNİ MUHAFAZA ETMELERİ BÜYÜK ÖNEM ARZETMEKTEDİR. Yazar: Davut ÖZGÜL* İmam-Hatip İŞ AHLÂKI İLE İLGİLİ DEYİMLER Bir veya birden fazla kelimenin deyim olarak kullanılması için kuşkusuz belli …

AHLÂK-I ALÂÎ’DE İKTİSÂDÎ VE AHLÂKÎ KAVRAMLAR Yazar: Dr. A. Cüneyt KÖKSAL İnsanın kendi nefsi, ailesi ve yaşadığı toplum karşısındaki ahlâkî/siyasî konumunu hem nazarî hem amelî veçheleriyle ortaya koyan klasik ahlâk (pratik felsefe/hikmet-i ameliyye) kitapları, içerdiği bireysel ahlâk, ev idaresi/ekonomi ve siyaset bölümleriyle, modern öncesi toplumların insana, maddeye, iktisâdî ilişkilere, politik olarak …

TAHİYYAT  Selam, azamet ve mülk sahibi olmada baki olma, her türlü afet ve noksanlıklardan beri olma. Tahiyyat çoğul olan bir isimdir. Tekili “Tahiyye”dir. Tahiyyat kelimesi Kur’an’da altı ayette geçmektedir. Bu ayetlerden birinin meali şöyledir: “Bir selam ile selamlandığınız zaman, siz de ondan daha güzeli ile selamlayın yahut verilen selamı aynen …

a. İmam Gazali’ye göre, namazdan sonra selam verirken, hazır cemaate ve meleklere niyet edilerek yapılır (Gazalî, İhya, 1/162). Diğer bazı alimler bunlara cinleri de dahil etmişler. Bunlara göre, “Selam verilirken, sağ ve sol taraftaki melekler ile Müslüman insanlar ve cinler niyet edilir.” (V. Zuhaylî, el-Fıkhu’l-İslamî, 1/673). Müslim’in Cabir b. Semüre’den rivayet ettiğine göre Resulullah (a.s.m) şöyle buyurdu: “Sizden …

TERTİP Arapça bir kelime olup sıralama, sırasına koyma, dizme, tanzim etme, hazırlama; ayrı ayrı vasıfları olan şeyleri bir yere getirip bir terkip meydana getirme; usul, nizam, tarz, düzen, kuruntu, tasavvur, takım, sınıf, fasıl, bir hekimin bir hastayı tedavi etme çalışmaları sırasında kullandığı ilaçların ve tenbihlerin tamamı, bir ilacın çeşitli ecza …

CAMİLERDE SAF DÜZENİ Saf; sıra, çizgi, dizi ve aynı anda dizilmiş şeylerin hepsi. Cemaatle namaz kılan mü’minlerin imamın arkasında kıbleye paralel olarak yaptığı sıraların her biri. Cemaatle namaz kılacak olan, bir kişi ise, imamın hizasına durur ve imamdan geri ve ileri durmaz. Zahiru’r-rivaye böyledir. İmam Muhammed’e göre ayak parmakları imamın …

Abdest ve Namaz Terimleri Sözlüğü Âkıl-bâliğ: Aklî melekesi yerinde, ergenlik çağına ulaşmış olan kimse. Amelî farz: İnkârı küfre götürmeyen, yapılması zorunlu olan dinî görev; vacip. Amel-i kesîr: Çok amel, namaz kılarken namazı bozacak kadar namaz harici bir şeyle meşgul olmak. Bülûğa ermek: Ergenlik çağına ulaşmak. Celse: Oturum, oturmak; namazda iki …

Garîbu’l-Kur’an: Kur’ân-ı Kerîm’deki garîb lafızların tefsirini konu alan ilim dalı ve bu dalda yazılan eserlerin ortak adıdır. Garîb kelimesi sözlükte “yurdundan uzak kalan; tek ve nâdir olan; bilinmeyen, mübhem ve kapalı olan” gibi anlamlara gelir. Kur’ân-ı Kerîm Arapça’nın Kureyş lehçesiyle nâzil olmakla birlikte diğer Arap lehçelerinden gelen veya yabancı dillerden alınıp …

MEŞÎHAT’TEN İSTANBUL MÜFTÜLÜĞÜ’NE KURUM VE UNVANLAR LÜGATÇESİ Yazan: Abdullah Rüştü KİŞİ İmam-Hatip, Fatih Müftülüğü Bu lügatçe, Meşîhat makamından İstanbul Müftülüğü’ne kadar kullanılan kurum, unvan ve bazı kavramları açıklamayı amaçlamaktadır. Maddeler seçilirken, Meşîhat ve İstanbul Müftülüğü ile geçmişte bir şekilde ilgili olmalarına dikkat edilmiştir. Sıralama; birim ve unvanların birbirlerini tamamlar nitelikte olmasından …

1. Makale  Telfik Telfik, L.f.k. kökünden türeyen ve tef’il babından mastar olan telfik kelimesi, sözlük anlamı itibarı ile; “bir kumaş parçasının bir ucunu diğer ucuna birleştirerek dikmek, uydurmak, süslemek, ulaşmak, iltihak etmek, anlamamak, elde edememek” gibi anlamlara gelmektedir. Giriş Nihai sınırını aşan her şey zıddına inkılap eder. Hayatın bütün şubelerinde …