Kelimeler & Kavramlar

MASLAHAT Faydalı olanı elde edip, zararlı olanı defetme. İslam dininin maksadı; insanların faydasına olanları gerçekleştirmek, bunları korumak ve insanlardan zararı uzaklaştırmaktır. Buna maslahat denir. Ancak maslahatlara insanların istediklerine göre değil, Allah’ın koyduğu çerçeve dahilinde itibar edilir. Maslahatları üçe ayırmak mümkündür. 1. Zaruriyyat: Ümmetin bütünü ve birimleriyle elde etmek zorunda olduğu …

Ruhaniyat ne demektir? Ruhaniyat denildiğinde, melaike veya melaikelere benzeyip farklı mahiyet taşıyan ve cesetten mücerred olanlar ile, ölen mümin insanların ruhları olarak anlaşılmalıdır. Ruhaniyat denildiğinde, İslam âlimlerince üç nokta mülahaza edilmiştir. 1. Hareketi olanlar. 2. Hareketle beraber hayatı olanlar. 3. Hayatla beraber idrak sahibi olanlar. Demek ki; cemadattan ta insana kadar, …

DİNDE YÜSR (KOLAYLIK) Allah Teâlâ, denemek için yarattığı insanoğlunun dünya imtihanında başarılı olması için ona pek çok kolaylıklar tanımış, sırtına taşıyamayacağı, altından kalkamayacağı ağır yükler yüklememiştir (Bakara, 286). Dünyaya rahat bir şekilde gelebilmesi için doğum yolunun kolaylaştırılması (rahmin açılıp doğum kanalının genişletilmesi) (Abese, 20), bunlardan ilkidir. Zayıf bir yapıda yaratılan …

Helal Gıda Nedir? Helal gıda; çiftlikten çatala tümüyle İslâmî kurallara uygun olarak hazırlanan gıdayı ifade eder. Daha geniş bir açıklamayla Helal Gıda; bitkisel, hayvansal, kimyasal yada mikrobiyal kaynaklı olsun, gıda ürünlerinin; hammadde, işlem yardımcı maddeleri, bileşenleri, katkı maddeleri, işleme metodları, işletme koşulları ve dahi ambalajlarının İslâmî kurallara uygunluğunun ifadesidir. Helal …

Temessül; bir şeyin aynı ile başka bir şeyde yansıması demektir. Mesela, bir mum etrafında halka şeklinde on adet ayna bulunsa, her bir aynada mum temessül eder. Yani aynı vasıfları ile o aynaların içinde bulunur. Bir tek mum iken, on mum olur. Nurani varlıklar ile onun zıddı olan kesif varlıkların yansımasında …

MÜCEDDİD Yenileyen, yeni bir şekil veren, yeniden güçlendiren. Peygamberimizin sünneti terk edilip bid’atlar yayılıncaya insanlara yeniden dinlerini öğreten ve bu bid’atleri bertaraf etmeye çalışan İslâm bilgini; “Cedde” fiilinden ism-i fail. Cenab-ı Allah, insanlara doğru yolu göstermek için ihtiyaç nisbetinde onlara zaman zaman peygamberler göndermiştir. Bu peygamberlerin sonuncusu Peygamberimiz Hz. Muhammed …

EHL-İ HADÎS Hadis ehli, Sünnet’e sahip çıkanlar, Sünnet ve Cemaat yolundan gidenler. Ehl-i hadis terimi; hadis ilmine sahip çıkan, hadise önem veren, onu re’ye tercih eden ve müctehid imamlar devrinde Hicâz’da özellikle Medine’de hadis âlimlerini anlatmak için kullanılır. Hulefâ-i Râşidîn devrinin sonlarına doğru bazı sahâbeler irşâd ve talim amacıyla İslâm …

NİKÂH Evlenme, kocaya gitme, cinsî temasta bulunma, sarhoş etme, evlenmeleri yasak olmayan bir erkekle bir kadın arasında yapılan ve müşterek hayat ve nesli sürdürmek için bir bağ meydana getiren akit. Tarih boyunca, çeşitli milletlerde ve hukuk sistemlerindeki evlilik anlayışı ve tatbikatı aynı olmamıştır. ilâhî vahye dayanan semavî dinlerde erkekle kadının …

Zâhir ve Bâtın İlmi “Biz Kur’an’ı sana her şeyin apaçık bir beyanı olarak indirdik.” (Nahl, 16/89) Bu ayetin tefsiri veya Kur’an-ı Kerim’in anlaşılması hususunda üç ana görüş oluşmuştur. Birinci Görüş: “Kur’an ve hadisin zahir ve sarih manasından başka batini, işari, remzi manası yoktur, anlamak konusunda herkes müsavidir. Kur’an gayet basit ve sadedir, herkes tarafından anlaşılır. Müçtehitlere, …

Yazar: Muhammed Aydın Seyyid Şerif Cürcanî’nin tarifine göre mülk, arş ve kürsî gibi hissedilen varlıklardan olan şehâdet âlemidir. Sıcaklık, soğukluk; yaşlık, kuruluk da mülk olarak kabul edilmektedir. Melekût,  nefislere ve ruhlara mahsus gayb âlemidir. “Gerçek tasarruf anlamında melekût, bir tasavvuf ıstılahı olarak sıfatlar, özellikle ilahî sıfatlar için kullanılır. Allah’ta, sıfatları …

Başka kavimlere / gayri müslimlere benzeme (teşebbüh) ve “Kim bir kavme benzerse bizden değildir.” konularını açıklar mısınız? Ferdi ve sosyal planda ortaya çıkan, dinde benzeşmenin farklı türleri ve hükümleri vardır: 1. Tabiî benzeşme: İlim ve teknikte kullanılan metotlardaki benzeşme, yürüme, yemek yeme, bazı vasıtaları kullanma gibi batıl perestlere benzemenin kaçınılmaz olduğu …

İZZET-İ NEFS İnsanın insanlık, şeref ve haysiyetini koruması. İzzet kelimesi kuvvet, üstünlük, şeref ve galibiyet anlamlarını dile getirdiği gibi, insanı zillete düşmekten alıkoyan iyi nitelikler anlamına da gelir. İzzet’in zıddı zillettir. İnsan, nefsinin izzetini korumakla yükümlüdür. Bu ise ancak Allah’a iman etmek, hayatını O’nun emir ve yasaklarına göre düzenlemekle mümkün …

Prof. Dr. Şadi Eren Tarih boyu Müslümanları en fazla meşgul eden ve günümüzde de meşgul etmeye devam eden konulardan biri, bid’attır. Esas olarak bid’at; din görünümlü, ama dinin ruhuna ters durumları ifade eder.Teşbih yerindeyse, pirincin içindeki küçük beyaz taşlara benzer. Mesela ezan Hz. Peygamber(sav) zamanından bu güne, hemen her İslam …

MÂL Bir kimsenin sahip olduğu şey; menkul ve gayr-i menkul varlık, servet. Mal terimi Arapçada önceleri altın ve gümüş için kullanılırken, kapsamı genişlemiş, nakit para, menkul ve gayrimenkul mallardan maddî değeri olan herşeyi şumülüne almıştır. Çoğu “emvâl”dir. Aynı kökten mal verme anlamında “temvîl”, mal sahibi olma anlamında “temevvül” terimleri kullanılmıştır. …

“Ey îmân edenler! Allâh’tan, O’na lâyık bir takvâ ile korkun ve ancak müslüman olarak can verin!” (Âl-i İmrân, 102) “…(Allâh’ım!) Canımı müslüman olarak al ve beni sâlih kullarının arasına ilhâk eyle!..” (Yûsuf, 101) Hüsn-ü hâtime, kelime manasıyla sonu güzel olmak veya güzel son demektir. Istılah manasıyla hüsn-ü hatime, kişinin son nefeste imanlı olarak …