Çin İmparatorunun Sahabeler Hakkındaki Sözleri

ÇİN İMPRATORUNUN ASHÂB HAKKINDAKİ SÖZLERİ

İran Şahı Yezdicerd, Çin imparatoru’ndan İslâm ordusuna karşı yardım istedi. Çin imparatoru, İran elçisine:

“Komşu hükümdarların birbirlerine yardım ettiğini biliyorum. Yenilen bir hükümdara yardım etmek gelenektir. Sizi memleketinizden çıkaran adamların vasıflarını anlat da nasıl insanlar olduklarını öğreneyim. Çünkü onların az oldukları hâlde, sizin gibi büyük bir devleti bu şekilde perişan edip yurdundan çıkarmasında bir hikmet olsa gerek. Herhalde onların iyi, sizin ise kötü bir tarafınız vardır ki böyle oluyor” dedi. Sonra Çin imparatoru elçiye:

“Sözlerinde duruyorlar mı?” diye sordu. Elçi:

“Evet” dedi. İmparator:

“Savaşa başlamadan önce size ne teklif ediyorlar” dedi. Elçi: “Bizi üç şeyden birini seçmeye davet ediyorlardı: Ya dinlerini kabul etmeye, ya cizye vermeye, ya da savaşmaya. Dînlerine girseydik, onlardan biri gibi olacaktık. Cizye vermeyi kabul etseydik, bizi himayelerine alıp herkese karşı koruyacaklardı” dedi. İmparator:

“Liderlerine itâatları nasıldır? Diye sordu. Elçi:

“Onlar kadar liderlerine itaat eden kimse görmedim” dedi. İmparator:

“Onların dîninde neler haram, neler helâl?’ diye sordu. Elçi bunları da anlattı, imparator:

“Helâlleri haram, haramları helâl sayarlar mı?” dedi. Elçi:

“Hayır” dedi. İmparator:

“Haramlarını helâl, helâllerini haram saymadıkça hiç bir toplum helak olmaz” dedi ve İran şahına şu mektubu yazdı:

Sana, başı Merv’de sonu Çin’de olacak kadar büyük bir ordu göndermem gerekir. Böyle yapmak gerektiğini biliyorum. Ancak senin elçinin bana anlattığı kavim eğer dağları yerinden sökmek isterlerse, bunu yapabilirler. Eğer onlarla bizim aramızda siz olmasanız, böyle vasıflara sâhib oldukları müddetçe benim saltanatımı da elimden alırlar. Beni dinlersen onlarla barış ve korumaları altına girmeye razı ol. Onlar sana dokunmadıkça, sen de onlara dokunma..

(Yûsuf Kandehlevî (r.h.), Hayâtü’s-Sahâbe, 4.c. 459-460.s)