KASTAMONUR.COM Sırlar ve Nurlar Şehrinden
Birçok âlim el öpmenin doğrudan dinî bir anlamı olmadığını belirtir. Bir kimsenin başka birinin eli öpmesinin amacının saygı olmasını tavsiye ediliyor. Meselâ bir kimse, karşısındaki çok zengin diye onun elini öperse İslam’daki eşitlik ilkesine uygun olmaz. Riyâkârlıkla, menfaat amaçlı el öpmek hoş değildir. Büyüklerin ellerinin öpülmesi aslında saygı ifadesi olarak ortaya çıkmıştır.
El öpmek sevgi, saygı ifadesi olarak yerleşmiş örfî, ahlâkî ve geleneksel bir harekettir. Müslümanlar arasında küçüklerin büyüklere hürmetlerini göstermek için ellerini öpüp alınlarına götürmeleri yerleşmiş bir âdettir. Genellikle yolculuklara gidiş ve dönüşlerde, uzun ayrılıklarda, misafirliklerde, düğün ve bayramlarda el öpme yaygınlaşmıştır.
Müslümanların kendi aralarında tokalaşma ve musâfaha yapmaları genel bir ahlâkî davranıştır: el öpme ise ana-babaya, saygıya lâyık yaşlılara ve âlimlere/hocalara karşı yöneltilen bir davranıştır. Bunların dışında herhangi bir menfaat için başkalarının elinin öpülmesi mekruh olarak görülmüştür.
Sahâbilerin, Hz. Peygamber’in (s.a.s.) elini öptükleri rivâyet edilmiştir (Ebû Dâvûd, Sünen, Kitâbu’l-Edeb, 5223). İki Yahudi’nin Resulullah’a gelip ona soru sorduktan sonra elini öptüklerini Tirmizî nakletmektedir (Tirmizî, Sünen, İsrâ Tefsiri, İbn Mâce, II, 1221). İslâm âlimleri, hürmet ve dindarlıktan dolayı kucaklaşıp, el ve bası öpmenin mübah olduğunu, dünyalık için el öpmeninse mekruh olduğunu belirtmişlerdir (Şeyh Muhammed es-Sefarini, Sülasiyâtü Müsnedi’l İmam Ahmed, Dımeşk 1961, II, 178-179). Hz. Ali’nin, babanın çocuğunun elini öpmesinin bir şefkat, çocuğun babasının elini öpmesinin bir ibadet, kocanın hanımının elini öpmesinin arzudan, kişinin din kardeşinin elini öpmesinin dinden olduğunu söylediği nakledilmiştir (Osman Şekerci, Kaynaklarımıza Göre Islâm Terbiyesi, Istanbul 1972, s.175). İslâm, mahrem olmayanların elini sıkmayı yasakladığı gibi, bir kimsenin karşısında dalkavukluk yapmayı eğilip bükülmeyi de çirkin bir hareket saymıştır. Hz. Peygamber, “Bereket büyüklerimizdedir. Küçüklerimize acımayan, büyüklerimize saygı göstermeyen bizden değildir” buyurmuştur (Mecmâu’z-Zevâid, VIII, 15). Bu sebeple saygıya lâyık yaşlı kişilerin ve âlimlerin elinin öpülmesi bir hürmet ifadesidir.
Kâb b. Mâlik ve arkadaşları, affedilmelerine ilişkin ayetler inince Rasûlullah’a giderek mübarek ellerini öpmüşlerdir. Hattâ peygamberimizin mübarek elini öpenlerin bile elleri öpülmüştür (a.g.e., s.42, Ahlâk Hadisleri Trc: Fikri Yavuz; İstanbul 1975, II, 352-353.)
Çocuklar, genelde bütün büyüklerinin ellerini öperlerken; âkıl bâliğ olmuş bir kişinin anne, baba, dede, nine, amca, dayı, hala, teyze, ağabey, abla ve kayınbabasının elini öpmesi câizdir. Damadın kaynanasının, gelinin de kayınbabasının elini öpmesi hususunda ihtilâf vardır.
Çok yaşlı kadınların ellerinin öpülmesinde beis yoktur: ancak mahremi olmayan kadınların elinin öpülmesi haramdır ve el zinası sayılmaktadır. Özellikle bu son husus, batılı ve câhili bir âdettir.
El öpmeyi, tek başına bir ahlâki davranış olarak değil, müslümanlar arasında geçerli olan ahlâkı davranışların; kucaklaşma, tokalaşma, güzel söz söyleme vb. hareketlerin bütünlüğü içerisinde bakılmalıdır.
Batı toplumlarında ise el öpme geleneği 17. yüzyılda ortala çıkmıştır. El öpme alışkanlığı batıda Lehistan-Litvanya Birliği’nde ortaya çıkmış.
- Mevlid Kandili Hakkında - 14 Eylül 2024
- Mi’rac Gecesi Hakkında Yazılar, Bilgiler - 6 Şubat 2024
- Abdest İçin Uygun Bir Yer Bulamayan Kadın Teyemmüm Ederek Namazını Kılabilir mi? - 9 Ağustos 2023
- Kurban Kanını Başa/Alına, Arabaya, Eve Sürmek Doğru mudur? - 27 Haziran 2023
- Terviye ve Arefe Günü Yapılabilecek İbadetler Dualar; Sorularla Kurban İbadeti - 25 Haziran 2023
- Kurban ve Kurban Bayramı - 23 Haziran 2023
- Büyük Fırsat: Zilhicce’nin İlk On Günü; Leyali-i Aşere - 17 Haziran 2023
- Bi-iznillah (Allah’ın izniyle) Demek Şirk mi? - 1 Haziran 2023
- Rüşd ve Rüşd Yaşı - 6 Mayıs 2023
- Şevval Orucu Hakkında - 21 Nisan 2023
