Rivayet: “En zayıfınızın yürüyüşüne göre yürüyün.”  

سيروا على سير أضعفكم

İddia:    

Said Nursî, bu rivayet için “hadis-i şerif” demiş, tercüme etmemiştir. Şöyle tercüme edilebilir:

“En zayıfınızın yürüyüşüne göre yürüyün!”

el-Karî’nin Mevzuat’ında, bu rivayet için şu açıklama yapılmıştır:

Sehavî dedi ki: Bu lâfızla (böyle bir hadisin olduğunu) bilmiyorum. Ama, manası Nebi (a.s.)’nin şu kavlinde vardır:

“Halkı, en zayıfına göre takdir edip değerlendir! Çünkü, onların içinde yaşlı, hasta, (evi) uzak, işi gücü olanlar vardır.”

İddiaya Cevap:

Aynı manaya gelen sahih hadisleri gördükten sonra, bu hadisi eleştirmenin manası nedir? Hadis bil-mana caiz olduğuna ve benzer ifadeler hadis kaynaklarında bulunduğuna göre artık zaman israfına gitmenin ne anlamı vardır!  Eleştirmenlerin verdiği bilgilerin hepsi Aclûnî’de vardır.(bk. Aclûnî,1/464).

Aclunî’de verilen bilgiye göre;

– Sehavî: “Bu lâfızla (böyle bir hadisin olduğunu) bilmiyorum. Ama, manası Nebi (a.s.)’nin şu kavlinde vardır:” “Halkı, en zayıfına göre takdir edip değerlendir! Çünkü, onların içinde yaşlı, hasta, (evi) uzak, işi gücü olanlar vardır.” demiştir (Sahavî, el-Makasıdu’l-hasene, 1/133-şamile).

– Bu hadisi, İmam Şafii (Müsned,1/105; Tirmizî, Salât, 175; İbn Mâce, İkāmetu’s-Salât, 48) de rivayet etmiştir.

Aliyyu’l-Kārî de bu hadisin manası Nebi (a.s.)’nin şu kavlinde vardır:

“İnsanlara imamlık yap ve onların en zayıflarını gözet.” (Aclunî , a.g.y; Esrâru’l-Merfû‘a, 224);

İbn Huzeyme ve el-Hâkim ise ilgili hadisi sahîh kabul etmişlerdir. el-Hâkim, Müslim’in şartı üzeredir, demiştir. (Aclûnî, a.g.y) (Prof. Dr. Niyazi BEKİ) 

“En zayıflarınızın yürüyüşüne göre hareket ediniz.” Hadis-i şerifinin sırrıyla hareket etmek ne demektir?

Söz konusu hadisin geçtiği yerden bir pasajı buraya alalım ve onun üzerinde bir değerlendirme yapalım:

“Hem bir adam, kendi başına cesareti güzel de olsa, bir cemaat-i mütesanideye girdikten sonra, onların istirahatini ve sarsılmamalarını muhafaza etmek için, o şahsî cesareti istimal edemez.”

   سِيرُوا عَلٰى سَيْرِ اَضْعَفِكُمْ

(En zayıflarınızın yürüyüşüne göre hareket ediniz.) hadis-i şerifinin sırrıyla hareket etmek.”(1)

Yukarıdaki örnek doğrultusunda baktığımızda, bu hadisi daha güzel yorumlarız. Bir adam çok cezaretli ve olur olmaz çıkışlar yapmaya da müsaitse, tek başına hareket edebilir. Zira faturası yalnız kendisine çıkar. Ancak o kişi bir grup ile birlikte hareket ediyorsa, cesaretini istediği gibi kullanmamalıdır. Zira gelecek zarar bütün gruba gelecektir. Bu nedenle grubun moralini bozmamak, onlara bir zarar gelmemek için vasat bir durum almalı ve cesaretini basmalı, kendini frenlemelidir.

Buradan anlıyoruz ki, bu hadis daha çok grup ve ekiple birlikte hareket edenlere hitap ediyor. Bir başka örnek vermek gerekirse; çok sabırsız ve aceleci davranan bir insan, bir ekiple birlikte çalışıyorsa, ekibin genel menfaati için, daha temkinli davranmak durumunda kalacaktır.

Ayrıca;

İnsan bazen daha iyi ve daha güzelini ararken iyi ve güzelden mahrum olabilir. Hatta bu anlamda iyi daha iyinin düşmanıdır denilir. Hadiste En zayıfınıza göre yürüyün buyrulur. Hızlı gitmek iyidir, ama bu yürüyüş bazılarını kafileden ayıracaksa zarar verir.

İnsan kendine ait hususlarda tavizsiz olabilir en iyi ve en güzeli arayabilir ve aramalıdır da. Ama başkalarına karşı toleranslı olmak daha idealdir. Hak yolda farklı metotlarla hizmet veren kişiler hakta it-tifat etmişlerdir. Benim tarzım ehaktır, en güzelidir, deseler ihtilafa düşerler.

Bu bakış açısını yakalayan zatlar uyumlu olurlar problem olmadıkları gibi problem çözücü kimlikleriyle öne çıkarlar.

(1) bk. Kastamonu Lahikası, 160. Mektup.