KASTAMONUR.COM Sırlar ve Nurlar Şehrinden
Mali’nin başkenti Bamako, hayalimizin ötesinde bir şehir… Kanalizasyonun olmadığı, çöplerin belediye tarafından toplanmadığı, kocaman satırlarla sebzelerin doğranıp yemeklerin sokakta ve közde pişirildiği, geniş çukurlu toprak yolların olduğu bir şehir… Haşim Akın yazdı.
Bir ramazan günü hem de oruç olarak Batı’ya doğru uçakla seyahat etmenin en güzel tarafı iftar saatinin geç gelmesidir. Zira gökyüzünde karanlığı görmek için çok bekleyeceksiniz. Nihayet Fas üzerinde pilotumuzun da yer tespitiyle iftara “Bismillah” dedik. Hedefte bizim için yepyeni bir ülke vardı: Mali. İnternetten çok fazla bilgiye erişemeden başlayan yolculuk, kara kıtanın sıcak insanlarıyla karşılaşmaya hazır ve garip yürek kıpırtılarıyla bitti.
Uçaktan inince alışık olmadığımız bir sıcaklık ve tozla karışık bir koku karşıladı önce. Rutin işlemlerin ardından bizi bekleyen mihmandarlarımızla gecenin karanlığında küçük barakaların arasından ilerledik. Bu basit binacıklara oranla daha iyi sayılacak misafirhanemiz bize ülkemizin şartlarını çok da aratmadı. Sabahında çocuk cıvıltıları ve yüksek sesle bağrışan kadın sesleri, bize nerede olduğumuzu yeniden hatırlattı. Odanın penceresinden ürkek nazarlarla tanımaya çalıştığımız arka sokakta, çoğu yeri yırtılmış saçların koruduğu ve birçok kıyafetin sallandığı bir damı gördük. Burası birçok dul kadının beraberce kaldığı bir mekânmış. Yanlarında birer ikişer yetimle hayat devam ediyordu onlar için… Geçim kaynaklarıysa sokakta yıkadıkları çamaşırlar…
Hayallerimizin ötesinde bir şehir
Günün sabahında biz bahçe kapısından başımızı çıkarıp dışarıya bakarken mahallenin çocukları hemen doluverdi. Meğer buraya gelen Türk misafirlerin ikramlarına alışkınlarmış. Sıcak, sevecen ve ilgi görmekten mutlular, aynı zamanda avcının karsısındaki bir ceylan kadar da ürkek…
Ezan sesiyle hayatın durduğu yer
Başkent Bamako, hayalimizin ötesinde bir şehir… Kanalizasyonun olmadığı, çöplerin belediye tarafından toplanmadığı, kocaman satırlarla sebzelerin doğranıp yemeklerin sokakta ve közde pişirildiği, geniş çukurlu toprak yolların olduğu bir şehir… Sadece ana caddelerde asfalt, başkentin bile çok azında elektrik var.
Sokakta yürürken her gördüğünüze rahatlıkla selam verebilirsiniz. Kimse sizin yüzünüze, “Hayırdır… Nereden tanışıyoruz? Çıkaramadım da…” diye bakmaz. Selamınızın memnuniyet lisanında karşılık bulduğunu görürsünüz. Özel bir mekânda veya bir mağazada (mağaza kavramı da sizin zihninizdekilerle örtüşmeyebilir ama) elini de sıkmışsanız…
Ülke nüfusunun yaklaşık yüzde doksan beşi Müslüman. Yirmi günlük seyahatimizde açıktan yemek yiyen on kişi bile yoktu. Oysaki ülkede farklı rahatsızlıklar nedeniyle orucunu tutamayan büyük bir kesim varmış. Yani bu anlamda bizim kaybettiklerimizi onlar daha ellerinde tutuyor.
Namaz vakitlerinde hayatın durduğu bir yerdir orası. Dükkânların önünde elinde plastik ibrikleriyle abdest alan yüzlerce insana rastlamak mümkün… Camiler, mahalle mescitleri birden dolar. Kadınlar da en az erkekler kadar namaza ve cemaate katılırlar. Ancak uzun yıllar boyunca ülkeyi sömüren Fransızlar, bir süre sonra çıkıp giderken bazı şeyleri de beraberlerinde götürmüşler. Bunlardan birisi de tesettür anlayışı. Kısa kollu, omuzların önden ve arkadan açık olduğu, başın sadece üst tarafından bağlandığı bir kıyafetle namaza gelir kadınlar… Daha sonra bu kıyafet tarzının 1970 yıllarındaki Fransız modası olduğunu öğreniyorum. Nasıl bir anlayışla kaldıysa, olmayan saçlarını sadece kuş yuvası gibi saran bir adetle namaza gelirler. Namaz alışkanlığına mı sevinmeli, yoksa “Setru’l-avret” şartının eksikliğine mi üzülmeli…
Bayram zamanı sokaklar renklenir
Bayram yaklaştıkça kız çocuklarının da saçlarındaki örgüler ve tokalar daha da renklendi ve arttı. Zira bayram için en önemli hazırlıklardan birisi de kız çocuklarının başlarına gösterilen ihtimamdır. Bayramı fark etmek için sabahında sokaklara bakmak yeterlidir. Beyaz ve tertemiz elbiseleriyle cami yolunu tutmuş halkın vakarı, ayrı bir bayramdır orada. Ziyaretler ve tebrikler, henüz bayramı tatil olarak değerlendirmeye alışmamış bir toplum için bizim geçmişte kalan özlemlerimizi yasatır.
Birbirinizi sevmedikçe…
Başka bir kuruma yaptığımız ziyarette, bize de tanıdık gelen acı bir manzaraya şahit olmuştuk. Bir kadın memur, bilgisayarında çok ciddi bir işle meşguldü. Sırada bekleyen insanlara cevap bile vermiyordu. Her gelene beklemeleri gerektiğini işaret ediyordu. Ama yüzü bize dönük ve arkasında da bir cam bölme var. Bu camın ayna vazifesi gördüğünden ve ekranda kâğıt oyunu oynadığının herkes tarafından görüldüğünden habersiz… Ama öyle bir toplum düşünün ki kimse buna itiraz etmiyor. Biz ayrıldığımızda hâlâ sırada bekleme devam ediyorlardı.
Türkiye’nin eski yıllarda tanıdığı gecekondu evlere benzeyen, mera arazilerin zilliyet usulü iskânıyla, garip ve acı dolu bir şehirleşme ortaya çıkmış. Elektriğin uğramadığı hatta hayal bile edilemediği bu mahallelerde su bulmak ayrı bir işkence haline gelmiş. Mahallede kesilen ve dağıtılan kurban etlerinden payına bir poşet düşen ve bunu başının üstünde taşıyan kızın ayaklarının yerden kesilişine şahit olmak, her yerde bulunamayacak bir manzaraydı. Mango başta olmak üzere tropikal meyvelerin doyasına tadına varmak, serinlemek, zencefilin acısına dayanmak isterseniz sizi de davet ederiz.
Milli parklarında hayvanları görmek, kenar bir mahallede çocukların “arabuuu, arabuuu!” tezahüratlarına şahit olmak, beyaz Müslümanların da olabileceğini ve dokununca kimseyi elektrik çarpmış gibi yere atmayacağını göstermek, bir şeker veya balonun etki gücünü gözlemek için siz de buyurun… Ne mi kazanacaksınız? “İman etmedikçe cennete giremezsiniz. Birbirinizi sevmedikçe de iman etmiş olamazsınız. Size birbirinizi, sevdirecek bir şey söyleyeyim mi? Aranızda selamı yayınız.” (Hadis-i şerif) İşte sadece bunun için bile çekilir bu yolculuk. Hadi buyurun.
“Çok Yakın Bir Ülke: Mali”, Kitabın Ortası dergisi, Haziran 2018, sayı 15.
Haşim Akın
dunyabizim.com
- Mehmet Nuri BİNGÖL”ün Edebî Yolculuğu - 30 Ağustos 2024
- Risale-i Nur’da ve Hatıralarda Kurban Bayramı - 15 Haziran 2024
- Ramazan’dan Sonra - 24 Nisan 2024
- Ramazan Bayramı ve Peygamber Efendimizin Bayramı - 9 Nisan 2024
- Kadir Gecesi ile İlgili Yazılar - 5 Nisan 2024
- Saatler ve Manzaralar / Yahya Kemal BEYATLI - 30 Mart 2024
- Peygamberimizin (asm) İtikâfı - 29 Mart 2024
- Aydınların Dilinden Bediüzzaman Said Nursî / Vefatının 64. Sene-i Devriyesi Hatırasına (video).. - 25 Mart 2024
- Sükûtun Zarâfeti / İmam Süyutî - 23 Mart 2024
- “Oruç, Bıçağa Gerek Duyulmayan Bir Ameliyattır.” - 20 Mart 2024
