KASTAMONUR.COM Sırlar ve Nurlar Şehrinden
Kur’an-ı Hakim’in ve Kur’an’ın müfessir-i hakikisi olan (hakiki tefsircisi olan) hadisin bir kısım yüksek ve ulvi hakaikına çıkmak için teslim ve inkıyadı noksan olan kalplere yardım edecek basamaklar…” (14. Söz, shf:266) ifadeleriyle, Risale ile muhatap olan her şahıs hemen karşılaşmıştır zannederim. Çünkü hem bu fakirde, hem de yakından tanıdığım dost ve muhiblerimde hep bunu müşahede ettim.
Birinci mektuptaki “Risaleleri gazete gibi okumama” emrinin gönül dünyamızı sarsmadığı, “tezelzül”e uğratmadığı, meselenin künhüne vâkıf edici ikazlarla karşılaşılmadığı için, o muhatap Risaleyi başlı başına bir “tasnifat” bilip hakikata “mücella” bir aynalıktan uzağa düşebilmektedir.
“Ümmet-i İslamiye’nin ahkâm-ı diniyede – dinî hükümlerde- gösterdiği teseyyüb ve ihmalin bence en mühim sebebi şudur:
Erkân –İslam’ın ve imanın rükünleri- ve ahkâm-ı zaruriye ki, –yüzde doksandır- bizzat Kur’an’ın ve Kur’an’ın tefsiri mahiyetinde olan sünnetin malıdır. İçtihadî olan mesail-i hilafiye (içtihaddan dolayı esastan ayrılmadan füruatta farklılıklar) ise, yüzde on nisbetindedir. Kıymetçe mesail-i hilafiye ile erkân ve ahkâm-ı zaruriye arasında azim tefavüt (fark) vardır. Mes’ele-i içtihadiye altun ise, öteki birer elmas sütundur. Acaba doksan elmas sütununu on altunun himayesine (muhafazasına) vermek, mezcedip tâbi kılmak caiz midir? (akıllı işi midir?)
Cumhuru bürhandan (mantıki delilden) ziyade me’hazdaki (kaynaktaki) kudsiyet imtisale sevkeder. Müçtehidinin kitabları vesile gibi, cam gibi Kur’an’ı (ve hakiki tefsircisi olan hadisi) göstermeli, yoksa vekil, gölge olmamalı.” (Asar-ı Bed’iyye, s.140)
Meselenin mütehassıslarınca malumdur: “Semi’nâ ve ate’nâ” diyerek “hırz-ı can” edeceğimiz itikadımızın temeli dörttür. “Ehl-i hak olan ehl-i sünnet ve’l-l cemaat” itikadı için de bu dört kaynağı “İttihad cehil ile olmaz.” Emr-i Üstadaneleri gereğince “tahkiki” olarak eğilmemiz zaruret değil midir?..
Bunlar “Kitâb”, sünnet, icmâ’-ı ümmet ve kıyâs-ı fukahâ olmak üzere dörttür. Kitâb, yani Kur’ân. Sünnet, yani Resûl-i Ekrem (sav)’in işleri, sözleri ve halleri. İcmâ’-ı Ümmet, yani Sahâbe ve müctehidîn-i izâmın icmâ’ı, bir mevzuda İslami delillerden çıkardıkları bir hüküm üzerinde birleşmeleri´, Kıyâs-ı Fukahâ, yanî müctehid ve İslâm ulemâsının kıyâsı, karşılaştırak bir fetvaya varmalarıdır.
“Dîn-i mübîn-i İslâm”’ın asıl kaynağı Kur’ân-ı Kerim elbet. Sonra Kur’ân’ın asıl müfessiri olan hadislerdir. Kur’an’ın ilk “müfessiri” yine kendisidir. Kur’ân’ın âyetleri birbirini îzâh etmekte; mücmel, kısa, öz, muhtasar, sözü az mânâsı çok bir âyeti başka bir âyet veyâ âyetlerle tafsîl etmek ve tefsîr etmektedir.
İkincisi: Resûl-i Ekrem (asm)’ın Sünnet’idir. Evet, zât-ı Risâlet (asm), risâleti itibariyle insânlara Kur’ân’ı açıklamış, âyetlerin sınırlarını belirlemiş, böylece muhtemel yanlış te’vîllerden (Bir fikir veya sözden bir başka mânâ çıkarmak; anlaşılması zor olan âyet ve hadîslerde ne kast edildiğini ve ince mânâları bildirme) Kur’ân’ı muhâfaza etmiştir. Bunun için de hadîslerin kısımlarını, nâsih ve mensûhunu (neshedilmiş olanı), mücmel ve mufassalını, vürûd sebebini (Hadîs-i şerîflerin buyurulma, söylenme sebebini) ve târihini bilmek ve ona göre Kur’ân ve Nebevî hadisleri tefsîr ve îzâh etmek zarûreti vardır.
Âyet-i kerîmeleri tefsîr etmek için nüzûl sebeblerini bilmek lâzım olduğu gibi, hadîs-i şerîflerin de açıklanması, îzâhı içinvürûd sebebini (O hadisin hangi hadise sonrası beyan edildiğini) bilmek lâzımdır. İmâm-ı Süyûtî der ki: Bir kısım mücmel âyetleri, mufassal âyetler ve Nebevî hadisleri tefsîr ettiği gibi; bir kısım mücmel hadîsleri de mufassal hadîsler îzâh etmiştir. Resûl-i Ekrem (asm)’ın bir görevi de tebyîndir, açıklayıcılıktır. Ya’nî, Kur’ân’ın mücmel âyetlerini îzâh ve beyân etmektir. (1.Nahl Sûresi’nin 44. Ayet’i ifâde etmektedir:
Bu hadîsleri ezberleyerek koruyan ve insanların gönüllerine taşıyanlar ise sahâbe-i kirâm hazretleridir. Onlar bu hadîsleri kendilerinden sonraki asırlara sağlam bir senedle ulaştırmışlar, ümmetin muhakkìk âlimleri de bu emâneti onlardan almış ve yine sağlam bir senedle kitâplara kaydetmişlerdir.
Bu sebeple Kur’ân’ı, Kur’ân’la ve hadîslerle ve fukahâ ve müfessirlerin sahâbeden alarak bize ulaştırdığı esaslar ile tefsîr ve îzâh etmek lâzımdır. Nitekim hadîs-i şerîfte şöyle buyurulmaktadır:
“Kim Kur’ân’ı kendi re’yiyle tefsîr ederse, kâfir olur. (Ya’nî, Kur’ân ve hadîsin mufassalına ve sahâbenin icmâı ve fakihlerin kıyasına dayanmadan, kendi hevâsına göre Kur’ân’a ma’nâ vermek küfürdür, dalâlettir.)”
Üstâd Bedîüzzamân (ra) da bu konuda şöyle buyurmaktadır:
“Evet, zamân geçtikçe Kur’ân-ı Hakîm’in daha ziyâde hakáikı inkişâf eder demektir. Yoksa –hâşâ ve kellâ– selef-i sâlihînin beyân ettikleri hakáik-i zâhirîyye-i Kur’âniyyeye (Kur’an-ı Kerim’in en açık hakikatlarına) şüphe getirmek değil. Çünkü, onlara îmân lâzımdır. Onlar nasstır, kat’îdir, esâstırlar, temeldirler.”
- Cemaat Değil Cemaattan Yana Olmak - 19 Eylül 2024
- Müzeden Ayasofya-yı Kebir’e… - 12 Eylül 2024
- Romancı Olmak – Olmamak – Olamamak - 25 Ağustos 2024
- Vâizler Neden “Etkisiz Eleman”? - 22 Ağustos 2024
- Nur Üstad ve Abdülhamid Meselesi - 11 Ağustos 2024
- Bahardan Sonra Yaz (Öykü) - 5 Ağustos 2024
- Sahabe Bir Sıfat; Hataları İse Ferdidir. - 4 Ağustos 2024
- İsmail Tohumu Fidana, Ardından Ağaca Duracaktır. - 31 Temmuz 2024
- Bazı Dikkatler-2 - 30 Temmuz 2024
- Adem-i Îtimat Meselesi - 29 Temmuz 2024
