KASTAMONUR.COM Sırlar ve Nurlar Şehrinden
Kamil Büyüker, TBMM’nin ikinci dönemi Urfa Mebusu Şeyh Safvet Efendi hakkında yazmış.
Cumhuriyet’in kurmasında, ilk dönemlerinde Meclis’te sarıklı pek çok simaya rastlarsınız. Onlar toplumda hatırı sayılır bir itibara ve ağırlığa sahip isimlerdir. Bir planda tanırız, üstünde kurulu olan, eserler yayınlandı. Bir bölümüne ise ancak tarihin satır aramasında rastlanır. Beyoğlu Sahaf Festivali’nde rastladığımda kitaplarınızı tanıdım: Şeyh Safvet Efendi . Bu bir kitap ısmiydi ve kapağında cübbesi ve sarığıyla mütebessim, elinde kalemle yazar vaziyette poz vermiş bir zat dilindedu. Dikkatimi çekti ve aldım. Kitabın tam ismi Siyasal Kişiliğiyle Urfa Mebusu Şeyh Safvet Efendi -Mustafa Kemalettin Yetkin- idi. Gürer Yayınları’ndan (2014, 167 s.) Ve Ulaş Salih Özdemir imzası ile çıkmıştı.
Urfa’dan İstanbul’a ve TBMM’ye giden bir hayat
Asıl adı Mustafa Kemaleddin Yetkin olan Şeyh Safvet Efendi, 1866 yılında Urfa’da doğar. Babası hem Halveti, hem Kadiri şeyhidir. Kitaptan önemli Diğer Bir anektod da şu ki baba Şeyh Abdülkadir Kemaleddin , Erbil Türklerindendir Urfa’ya Erbil’den gelmistir ettik. Safvet Efendi, Tahsilini İstanbul, İskenderiye ve Kahire’de tamamladı. Urfa’da bir dönem Farsça ve Ahlak muallimliği de yapılmıştır. İstanbul’a Meclis-i Mebusan’a 1908 yılında Urfa Mebusu seçilerek Urfa’dan ayrılır. 1918’de Meclis-i Meşayih başkanlığına getirilmiş. Osmanlı Mebusan Meclisi’nde üç dönem vekillik yaptım, daha sonra Cumhuriyet kuruduğunu yaparken de halka Milli Mücadele’yi anlatmak için yollara düşmüş ve gönüllü çalışmış. TBMM’nin ikinci dönemi Urfa Mebusu olarak meclise girmiş.
Şeyh Safvet Efendi, Kadiri tarikatının Halisiyye şubesinden Şeyh Ali Et-Tâlebânî’nin kesiştiği yer ve buradan icazetlidir, öyle ki bir de nüriyat ile de şöhret buldum. Meşrutiyet döneminde (1327/1911 senesinde), 35 günlük süren Tasavvuf Mecmuâsı onun en dikkat çeken yayınlarındandır.
Hilafetin kaldırılması öncülük etti
Kitapta onun dikkat çekici hususiyetlerinden birisi ise Hilafetin İlgisi ile ilgili kanunun meclise gelmesi ve yasalaşmasına öncülük ediyor. Bir ulema ve şeyh nasıl olur da bu işe öncülük eder eder diye sorabilir miyim? Cevabını başka bir şehirde öğrenme fırsatım oldu. Rivayete göre Şeyh Safvet Efendi; Nihayetinde Hilâfetin kaldırılması ve Osmanlı hanedan ailesinin dış dışına kaldırılması kanunu 3 Mart 1924’te Şeyh Safvet Efendi ve elli üç arkadaşının teklifi ile kanunlaşılmıştır.
Bu hanedanın Türk Milletiyle münasebattar olan, vaziyet ve kuvveti mevcudiyeti milliyemiz için mahzı tehlikedir. Esasen hilâfet, imarat evaili islâmda Hükümet mâli ve vazifesinde ihdalar düzenlendi bugün dünyevi ve uhrevi bilcümle vazaifi müteveçciheyi ifa ile mükellef olan günü hazırlandı. Hakikat bundan sonra ibarettir. Türk Milleti selâmeti özelliğini etmek için hakikate ittibadan başka bir çizgi hareket ihtiyar edemez. Teraküm edegelen telaşvüşatın vazıh ve katî bir surette halli için mevaddı âtiyenin bugün derakap ve müstacelen müzakeresi ile kanuniyet kesbetmesini teklif ettik. ” imarat evaili islâmda hükümet mâli ve vazifesinde ihdas edilmiş halde dünyevi ve uhrevi bilcümle pazarlaması müteveçciheyi ifa ile mükellef olan zamanı hazır sözleşmesi Hakikat bundan sonra ibarettir. Türk Milleti selâmeti özelliğini etmek için hakikate ittibadan başka bir çizgi hareket ihtiyar edemez. Teraküm edegelen telaşvüşatın vazıh ve katî bir surette halli için mevaddı âtiyenin bugün derakap ve müstacelen müzakeresi ile kanuniyet kesbetmesini teklif ettik. ” imarat evaili islâmda hükümet mâli ve vazifesinde ihdas edilmiş halde dünyevi ve uhrevi bilcümle pazarlaması müteveçciheyi ifa ile mükellef olan zamanı hazır sözleşmesi Hakikat bundan sonra ibarettir. Türk Milleti selâmeti özelliğini etmek için hakikate ittibadan başka bir çizgi hareket ihtiyar edemez. Teraküm edegelen telaşvüşatın vazıh ve katî bir surette halli için mevaddı âtiyenin bugün derakap ve müstacelen müzakeresi ile kanuniyet kesbetmesini teklif ettik. ” Başta Şeyh Saffet Efendi ve onunla birlikte 53 imza … (s.110-111)
Tarihin bir dönüm noktası olan ve hilafetle bağımızı kesen bu hadiseye öncülük eden şahsın bir şeyh olması manidar. Eğer bilgi doğru ise -ki Müfid Yüksel ‘denildi- bir kızlık eseri ortaya çıkmış bu tarafgirlik ve hesaplaşma yakın tarihimizde pek çok dengenin altüstünün sebepleri olmuş.
Hüseyin Vassaf’tan Şeyh Safvet Efendi’yi hicveden bir dörtlük
Efendi’nin siyasi kişiliğine işaret ediyor. Eser sonunda fotoğraflarından ve koleksiyonundan, koleksiyonden oluşan bir albüm de yer alıyor. Onun tasavvufla olan geçmişi, yazıp çizdikleri belki ayrı bir bahis konusu. Ancak tasavvuf ehli Şeyh Safvet Efendi’nin bu yanlışını affetmemiş ve onu hicvetmekten de geri durmadı:
“ Anı Yâ Rabbi âteşinde kavur / Külünü âsmân-ı kahra savur / Uyarak en şenî’ine küfrün / Şeyh Safvet Efendi gavur oldu. ”(Hüseyin Vassaf, Sefîne-i Evliya, 2006: 1/142, 3 / 466-467)
Ne demeli, tarih yazıyor ve yazarken yanlışlarını affetmiyor.
Benzer bir durum için şu yazıya da bakılabilir:
Hilafetin Kaldırılması ile İlgili Kastamonu’dan Bazı Şeyhlerin Mesajları
dunyabizim.com
- Mehmet Nuri BİNGÖL”ün Edebî Yolculuğu - 30 Ağustos 2024
- Risale-i Nur’da ve Hatıralarda Kurban Bayramı - 15 Haziran 2024
- Ramazan’dan Sonra - 24 Nisan 2024
- Ramazan Bayramı ve Peygamber Efendimizin Bayramı - 9 Nisan 2024
- Kadir Gecesi ile İlgili Yazılar - 5 Nisan 2024
- Saatler ve Manzaralar / Yahya Kemal BEYATLI - 30 Mart 2024
- Peygamberimizin (asm) İtikâfı - 29 Mart 2024
- Aydınların Dilinden Bediüzzaman Said Nursî / Vefatının 64. Sene-i Devriyesi Hatırasına (video).. - 25 Mart 2024
- Sükûtun Zarâfeti / İmam Süyutî - 23 Mart 2024
- “Oruç, Bıçağa Gerek Duyulmayan Bir Ameliyattır.” - 20 Mart 2024
