KASTAMONUR.COM Sırlar ve Nurlar Şehrinden
Yazan: Arş. Gör. Ersin ÇELİK
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi
Huzur derslerine Osmanlı coğrafyasının muhtelif yerlerinden İstanbul medreselerinde tahsilini tamamlamış birçok âlim katılmıştır. Huzur derslerine bugün Kastamonu vilayetinin sınırları içerisinde kalan yerlerden toplam 48 alimin iştirak ettiği tespit edilmiştir. Bu sayıya sadece bugün Kastamonu sınırları içerisinde kalan yerler dahil edilmiştir. Geçmişte Kastamonu vilayetine bağlı iken bugün başka şehirlere bağlanan yerlerde doğup yetişen âlimler dâhil edilmemiştir. Bunlardan 42 tanesi söz konusu derslere “muhatap” olarak katılmış, 6 tanesi de “mukarrir” sıfatıyla padişahın huzurunda ders takrir etme payesini elde etmiştir.
Mukarrir olarak katılanlar; Kastamonulu Hafız Halil Efendi, Kastamonulu Hafız Abdullah Efendi, Kastamonulu Mustafa Efendi, Kastamonulu Ebu Bekir Sıtkı Efendi, Tosyalı İsmail Zühdü Efendi ve Dadaylı Mustafa Şükrü Efendi‘dir.
Huzur derslerine mukarrir sıfatı ile katılan bu zatlardan Kastamonulu Hafız Halil Efendi‘nin söz konusu derslerin resmî olarak teşekkülünün henüz ikinci yılında derslere iştirak ettiği görülmektedir. Bu bağlamda 1760 yılında Huzur derslerine muhatap olarak katılan Halil Efendi, 1782 senesinde derslere mukarrir olarak iştirak etmiştir. Yine bu zatlardan Galata hocası olan Kastamonulu Hafız Abdullah Efendi‘nin 1788 senesinde Huzur derslerine mukarrir sıfatıyla iştirak ettiği görülmektedir. Kastamonulu Mustafa Efendi de 1843 yılından 1865 yılına kadar 13 yıl muhatap, 10 yıl da mukarrir olarak Huzur derslerine katılmıştır.
Huzur dersi hocalarından Tosyalı İsmail Zühdü Efendi ise, 1880 yılından, vefat ettiği 1909 yılına kadar kesintisiz 29 yıl Huzur derslerine katılmayı başarmıştır. İsmail Zühdü Efendi 29 yılın 16 yılında muhatap olarak, 13 yılında da mukarrir unvanıyla katılmıştır. Bu müderrislerin içerisinden Huzur derslerine en çok iştirak eden Ayasofya Camii dersiâmlarından Kastamonulu Ebu Bekir Sıtkı Efendi‘dir. 1879‘dan vefat ettiği 1910 tarihine kadar 30 yıl boyunca Huzur derslerine iştirak eden Ebu Bekir Sıtkı Efendi, yirmi sekiz yıl muhatap olarak, hayatının son iki senesinde ise mukarrir sıfatıyla bu derslerde bulunmuştur.
Kastamonulu olan Huzur dersi hocalarından sonuncusu ise Dadaylı Mustafa Şükrü Efendi‘dir. 1896 senesinden 1922 yılına kadar 26 yıl bu derslere katılan Mustafa Şükrü Efendi, 16 yıl muhatap 13 yıl da mukarrir olarak bu görevini sürdürmüştür (Albayrak, 1996, s. 131-132).
Huzur dersi mukarriri (hocası) olarak görev yapan Kastamonulu bu âlimlerden maalesef sadece Tosyalı İsmail Zühdü Efendi‘nin 1898 Ramazan‘ında II. Abdülhamid Han huzurunda takrir etmiş olduğu dersin notları ile Ebu Bekir Sıtkı Efendi‘nin 1909 ve 1910 yılları arasında takrir etmiş olduğu dersin sual-cevap kısmı günümüze ulaşmıştır.
Muhatap olarak katılanlar;
Tosyalı Ali Efendi, Kastamonulu Hafız İbrahim Efendi, Kastamonulu Hoca Ahmed Efendi, Kastamonulu Hacı Mustafa Efendi, Kastamonulu Kara Ahmed Efendi, Tosyalı Hüseyin Efendi, Taşköprülü Mustafa Efendi, Kastamonulu Ömer Efendi, Kastamonulu Mehmed Efendi, Kastamonulu Mustafa Efendi, Kastamonulu Halil Efendi, Kastamonulu Osman Efendi, Kastamonulu Mehmed Zeki Efendi, Kastamonulu Mehmed Sadık Efendi, Kastamonulu Mustafa Efendi, Kastamonulu Muhammed Salih (Kâmil) Efendi, Kastamonulu Ahmed Hilmi Efendi, Kastamonulu Hüseyin Efendi, Kastamonulu Seyyid Mustafa Efendi, Tosyalı Hafız Hüseyin Lebib Efendi, Kastamonulu Mehmed Vasfi Efendi, Abanalı Veliyüddin Efendi, Kastamonulu Seyid Muhammed Reşid Efendi, Kastamonulu İbrahim Efendi, Kastamonulu Seyid Mustafa Bilâl Efendi, Kastamonulu Seyyid Muhammed Niyazi Efendi, Kastamonulu Hacı Hasan Şevki Efendi, Kastamonulu Ali Rıza Efendi, Kastamonulu Mustafa Âsım Efendi, Kastamonulu Süleyman Hilmi Efendi, Kastamonulu Muhammed Salih Efendi, Kastamonulu İbrahim Hakkı Efendi, Kastamonulu Abdülhalim Efendi, Taşköprülü Muhammed Şükrü Efendi, Kastamonulu Hasan Hulusi Efendi, Kastamonulu İbrahim Kemalî Efendi, Kastamonulu Mustafa Necati Efendi, Araçlı Muhammed Kâmil Efendi, Dadaylı Mehmed Celâleddin Efendi, Dadaylı Mehmed Efendi, Kastamonulu Hüseyin Vasfî Efendi ve Kastamonulu Mustafa Nuri Efendi‘dir.
Bölgemizin geçmişten günümüze tarihî, ilmî ve kültürel durumunu ortaya koyabilmek adına İstanbul medreselerinde eğitim almış ve yüksek payelere ulaşmış bu isimlerin özelde
bölgemize genelde ülkemize nasıl etki ettiklerini iyi değerlendirmek gerekmektedir.
“Osmanlı Devletinde Padişah Huzurunda Yapılan Tefsir Derslerine Katılan Abanalı Bir Müderris: Veli̇yüddi̇n Efendi” adlı makaleden alınmıştır.
- Mehmet Nuri BİNGÖL”ün Edebî Yolculuğu - 30 Ağustos 2024
- Risale-i Nur’da ve Hatıralarda Kurban Bayramı - 15 Haziran 2024
- Ramazan’dan Sonra - 24 Nisan 2024
- Ramazan Bayramı ve Peygamber Efendimizin Bayramı - 9 Nisan 2024
- Kadir Gecesi ile İlgili Yazılar - 5 Nisan 2024
- Saatler ve Manzaralar / Yahya Kemal BEYATLI - 30 Mart 2024
- Peygamberimizin (asm) İtikâfı - 29 Mart 2024
- Aydınların Dilinden Bediüzzaman Said Nursî / Vefatının 64. Sene-i Devriyesi Hatırasına (video).. - 25 Mart 2024
- Sükûtun Zarâfeti / İmam Süyutî - 23 Mart 2024
- “Oruç, Bıçağa Gerek Duyulmayan Bir Ameliyattır.” - 20 Mart 2024
