KASTAMONUR.COM Sırlar ve Nurlar Şehrinden
İŞÂRÂTÜ’L-İ’CÂZ’IN ÖZGÜN TERCÜMESİ
Said Nursî, I. Dünya Savaşı Pasinler Cephesinde Milis Albay iken İşârâtü’l-İ’câz’ı at üstünde, avcı hattında telif etmiş, ilk baskısı da 1918 yılında yapılmıştır. Nursî, İşarat-ül İ’caz isimli eserinde Kur’an’ın nazmındaki i’cazı ince tahlillerle değerlendirip, belâgat ve üslûp özelliklerine dair ayrıntılı örnekler vermektedir.
İşarat-ül İ’cazın tam ismi tam ismiyle “İşârâtü’l- İ’caz fi mezânnı’l- îcâz”dır. Eser, Fatiha Suresi ile Bakara Suresinin 1-32. ayetinin tefsiridir. Bu kitap için Mehmed Akif Ersoy “Eğer âlim iseler, gitsinler Bediüzzaman’ın yazdığı İşarat-ül İ’caz’ı anlamaya çalışsınlar”(2) demiştir.
Aslı Arapça olan eser, müellifin kardeşi Abdülmecid Nursi tarafından Türkçe’ye tercüme edilmiştir. Said Nursî, İşârâtü’l- İ’cazı içinde bulunduğu şartlardan ötürü gayet muhtasar ve öz bir şekil telif ettiğini söyler.(3) Bu sebeptendir ki İşârâtü’l- İ’cazı okuyan birçok kişi Kur’an’ın özgün yorumları, ince manaları, ilimlerin keşfiyle anlaşılan gerçekleri tespit eden bu eserin inceliklerine vakıf olamamanın üzüntüsünü yaşamaktadır. Bu sıkıntımıza bir nebze de olsa çözüm olabilecek yepyeni bir İşârâtü’l- İ’caz tercümesi yapıldı. Bu tercüme daha önce de büyük müfessir Kadı Beydavi’nin tefsirini Türkçe’ye kazandıran Prof. Dr. Şadi Eren tarafından uzun süren müdakkik bir çalışma ile hazırlandı.
Kur’an’ın nazmındaki vecizliği ve mucizeliği ortaya koyan orjinal bir Kur’an tefsiri olan İşârâtü’l- İ’caz’ın günümüz Türkçe’sine sadece harfi tercüme halinde sunulması mesajın anlaşılmasında yeterli olmayacaktır. Bu durumun bilincinde olan Prof. Dr. Şadi Eren tercümenin birçok yerine dipnotlar şeklinde açıklamalar koymuştur. Okunan her pasajın müteala ve tefekkür edilebilmesi kritik kavramların iyi irdelenmesine bağlıdır. Bu sebeple dipnotlar halinde açıklamaların dışında çalışmanın sonuna da “Kavramlar ve Kelimeler Lügati” konulmuş, bunun yanı sıra kitap konu bütünlüğüne dikkat edilerek aşağıdaki dersler halinde istifadeye sunulmuştur:
1. DERS: İFADE-İ MERAM
2. DERS: KUR’AN’IN TARİFİNDEN BİR LEM‘A
3. DERS: KUR’ÂN’IN DÖRT UNSURU
FATİHA SÛRESİ
4. DERS: FATİHA SÛRESİNİN TEFSİRİ
BAKARA SÛRESİ, Zehraveyn’den Birinci Sûre
5. DERS: KUR’ÂNDAKİ TEKRARLARIN BAZI SIRLARI
6. DERS: HURUF-U MUKATTAA
7. DERS: KUR’ÂN’IN ÜSTÜNLÜĞÜ
8. DERS: GAYBA İMAN
9. DERS: İMANDA AYIRIM YAPMAMAK
10. DERS: FELAHA ERENLER
11. DERS: KÂFİRLER HAKKINDA
12. DERS: MÜNAFIKLARIN KÂFİRLİĞİ
13. DERS: MÜNAFIKLARIN MANEN HASTA OLMALARI
14. DERS: MÜNAFIKLARIN İFSADI
15. DERS: MÜNAFIKLARIN SEVİYESİZLİĞİ
16. DERS: MÜNAFIKLARIN İKİYÜZLÜLÜĞÜ
17. DERS: MÜNAFIKLARIN ZARARLI TİCARETİ
Münafıklarla Alâkalı İki Temsil
18. DERS: TEMSİL METODU
19. DERS: MÜNAFIKLARLA İLGİLİ BİRİNCİ TEMSİL
20. DERS: MÜNAFIKLARLA İLGİLİ İKİNCİ TEMSİL
21. DERS: İBADET HAKKINDA
22. DERS: NÜBÜVVETİN TAHKİKİNDE BİR MUKADDİME
23. DERS: CENNET
Sivrisinek Gibi Varlıklarla Getirilen Temsillerdeki Sırlar
24. DERS: KÜÇÜK CANLILAR
25. DERS: HAYAT VE ÖLÜM
26. DERS: ARZ VE SEMA
İnsanın hilafeti
27. DERS: MELEKLERİN VARLIĞI
28. DERS: TALİM-İ ESMA
Bu tercüme hakkında ilk aşamada şu sorular akla gelebilir: Neden yeni bir tercüme? Tercümedeki izahlar manaya gölge olmaz mı? Prof. Dr. Şadi Eren bu sorulara tercümesinin giriş kısmında şöyle cevap vermektedir:
“Belki bazıları “Bediüzzaman hayatta iken yapılan tercüme elimizde iken buna ne lüzum vardı?” diye sorabilirler. Her iki tercüme beraber incelenirse böyle bir soruya lüzum kalmayacağını sanıyoruz. Diğerinde yer almayan manalara insanımızın ihtiyacı olduğu kanaatindeyiz. Kaldı ki yaptığımız çalışma sadece tercüme değildir, dipnotlarla ve sondaki kavram ve kelime lügatiyle eserin anlaşılması daha kolay hale gelmiştir.
Kur’an Hz. Peygamber devrinde cem edildi, ama Mushaf hâline gelmesi Hz. Ebubekir döneminde oldu. Harekelenmesi daha sonraki dönemde gerçekleşti. Cüzlere, hiziplere ayrılması, kenarlarına süslemeler yapılması, zamanın akışı içinde yapıldı. Bütün bu merhalelerde “Hz. Peygamber devrinde böyle değildi” şeklinde itirazlar da oldu, ama öze ilişmeden yapılan bu gibi çalışmaların aslında birer tekâmül olduğu, ümmetin lehine olduğu görüldü.
Asıl kaynak varken haşiye ve şerhlerle işi uzatmak bazen faydadan ziyade zarar verebilmekte, öze ulaşmak yerine kabukla oyalayabilmektedir. Bunun farkında olarak, sadece anlamaya destek olabilecek kısa dipnotlarla iktifa ettik. Gölge değil, ayine olmaya çalıştık.
Kitap içinde yer alan başlıklar, istifadeyi kolaylaştırmak için genelde tarafımızdan konulmuştur.”
Ehli tarafından incelenen ve başarılı bulunan bu özgün tercüme, bir tefsir hocası olan Prof. Dr. Şadi Eren’in gayretleri ile daha çok istifadeye medar olacaktır.
İslam Dünyasının en etkin eğitim kurumlarından biri olan El-Ezher Üniversitesi’nde ders kitabı olarak okutulan(4) İşarat’ül- İ’caz tefsiri Kur’an’ın vech-i i’cazını hârika bir tarzda beyan ve ispat etmiştir.(5) Böyle bir tefsiri yeniden günümüz Türkçe’sine tercüme ederek Kur’an sırlarının kapısını aralamamıza yardım eden Şadi Eren hocamıza ve Demlik Yayınlarında yayına hazırlayan Yavuz Selim Pınarbaşı’na teşekkür eder, başarılarının devamını dilerim.
Kaynaklar :
1- Emirdağ Lahikası II / 85
2- Mufassal Tarihçe-i Hayat:1/241-Abdülkadir Badıllı- İst-1998
3- İşaratü’l-İ’caz ;Tenbih s. 9
4- Birinci Dünya Savaşı’nda Bediüzzaman Said Nursî (Dr. Ramazan Balcı) Dipnotlar
5- Asa-yı Musa s. 65
- Sağır, Dilsiz, Kördürler - 9 Eylül 2024
- Şeytanın Aslî Evladı: Deccal - 12 Ağustos 2024
- Kıskanılacak Makam: Şehâdet - 12 Ağustos 2024
- Kâinatı Allah Hesabına Okumak - 28 Temmuz 2024
- Mü’min Sûresi 11. Âyet - 23 Temmuz 2024
- İki Soru İki Cevap - 1 Temmuz 2024
- Cevşenü’l-Kebi’in Risale-i Nurla Şerhi - 28 Haziran 2024
- İslâmiyet Ne Zaman İnkişaf Eder ? - 24 Haziran 2024
- Cevşenü’l-Kebir’in Meâlini Bediüzzaman Verirse - 21 Haziran 2024
- Risale-i Nur’da Manevi Tefsir - 11 Haziran 2024
