İtikat ve Hitabet Okulları Haftaya Sığmaz Manada

İTİKAT VE HİTABET OKULLARI HAFTAYA SIĞMAZ MANADA

İçinde bulunduğumuz hafta, kısa adıyla İmam- Hatip liseleri olan okulları anma yahut anlama haftası ilan edilmiş son on yedi yıldan beri. Bu okulların tarihi serüvenine şöyle bir göz attığımızda karşımıza şu bilgiler çıkar:

Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun din görevlisi eğitimini düzenleyen 4. maddesi medreselerin kapatılmasına karşılık, imamlık ve hatiplik gibi dini hizmetlerin görülebilmesi için ayrı okullar açılmasını öngörüyordu. Kanunda öngörülen bu okullar, 1924 yılında İmam Hatip Mektepleri adı altında 29 merkezde açıldı. Okullar, 4 yıllık ortaöğrenim seviyesinde idi. Ders saatlerinin çoğu bilim ve yabancı dil dersleriydi ve dinle ilgili dersler ikinci plandaydı(!) 1930-1950 yılları arası ülkemizde ‘Din Eğitimi’ adına tam bir ‘Fetret Dönemi’ sayılır, çünkü ödenek gönderilmediği için kapatılmıştı.

Çok partili seçimler yapılacağından, göz boyama türünden alelacele 1949 yılında ortaokul mezunu, askerliğini yapmış kimselerin alındığı 10 ay süreli İmam Hatip Kursları açılarak din hizmeti görevlisi yetiştirme uygulaması başladı. 1949 sonuna kadar 50 kişinin mezun olduğu bu kursların süresi daha sonra iki yıla çıkarıldı ve meslek okulu mezunlarının da kurslara girmesine imkân verildi.

1950 seçimlerinden sonra iktidara geçen Demokrat Parti, seçim dönemlerinde söz vermiş olduğu İmam Hatip Okulları’nı (İHO), halka verdiği sözü tutarak iktidarının ilk yılında açtı. Birinci devresi 4, ikinci devresi 3 yıl olan 7 yıl süreli ve bir bütün teşkil eden İmam Hatip Okulları 1951-1952 döneminde 7 ilde açıldı. 1963-1964 öğretim yılında İmam Hatip Okulları’na ilk defa parasız yatılı öğrenci alınmaya başladı.

22 Mayıs 1972’de yayımlanan bir yönetmelikle, İmam Hatip Okulları ortaokuldan sonra 4 yıl eğitim veren bir meslek okulu hâline getirildi. 1973 yılında, o güne kadar İmam Hatip Okulları olarak anılan okullara İmam Hatip Liseleri (İHL) adı verildi. Bu dönemde İHL mezunlarında fark dersleri vermeden üniversitelerin edebiyat kollarına gidebilme hakkı tanınmıştır.

1976’da kızını İHL’ye kaydetmek isteyen bir velinin hukuk mücadelesi neticesinde, o güne kadar sadece erkek öğrencilerin alındığı İHL’ye Danıştay kararı ile kız öğrenci alınmaya başlandı.

1990’lı yıllarda, İmam Hatip Liseleri başta üniversite sınavları ve bilim olimpiyatları olmak üzere eğitsel ve kültürel alanda başarıları ile gündeme gelmeye başladı. Mesela 1993 öğretim yılında İstanbul’un seçkin 121 lisesinin katıldığı bilgi yarışmasında Kadıköy İHL birinci oldu.

İmam Hatip Liselerinin Kapatılması

16 Ağustos 1997 tarihinde dönemin başbakanı Mesut Yılmaz’ın ‘siyasi hayatım pahasına da olsa çıkaracağım’ diyerek ortaya koyduğu 4306 sayılı sekiz yıllık kesintisiz öğretim yasası, İHL’lerin ortaokul kısmının kapatılmasına yol açtığı için İHL’ler açısından bir dönüm noktası oldu. Öngördüğü katsayı hesaplaması ile üniversite giriş sınavlarında İHL mezunları aleyhine haksız rekabete yol açtığı yönünde eleştirilere maruz kalan yasa ile imam hatip liseleri 1 yılı hazırlık, 3 yılı normal eğitim olmak üzere 4 yıllık liseler haline gelmiş oldu.

İmam Hatip Okullarının Kronolojisi

1949: Yılbaşında dönemin iktidar partisi CHP, Ankara ve İstanbul’da iki tane imam hatip kursu açtı. Bir süre sonra kurs sayısı sekize çıkartıldı. Din derslerinin eğitim-öğretim müfredatına konulması da bu döneme rastlar. Okulların dördüncü ve beşinci sınıflarında seçmeli olarak okutulmak üzere din eğitimi başladı. CHP’nin önerisi ile Ankara Üniversitesi bünyesinde ilk ilahiyat fakültesi açıldı.

1950: Demokrat Parti, iktidara gelmesinin ardından mevcut imam hatip kurslarının yetersiz olduğuna kanaat getirip imam hatip okullarının açılmasını kararlaştırdı. Adana, Ankara, Isparta, İstanbul, Kayseri, Konya ve Kahramanmaraş’ta ilk imam hatip okulları açıldı. 1958 yılında bu okulların sayısı 26’ya, 1969’da 71’e, 1997’de ise 600’e ulaştı.

1951-1959: Demokrat Parti lideri Adnan Menderes 19 adet imam hatip okulu açtı. 1951 yılında imam hatip okullarının dört yıllık ortaokul ve üç yıllık lise bölümü olmak üzere yedi yıllık bir dönemi kapsaması kararlaştırıldı.

1962-1963: İsmet İnönü döneminde 7 imam hatip okulu daha açıldı.

1965-1971: 46 adet imam hatip okulu açıldı.

1971: Askeri darbenin ardından Bülent Ecevit başkanlığındaki CHP koalisyon hükümeti kuruldu. Ağustos ayında yeni bir düzenlemeyle imam hatip okullarının dört yıllık orta kısımları kapatıldı. Lise süresi ise üç yıldan dört yıla çıkartılarak meslek lisesi haline dönüştürüldü.

1973-1974: 73-74 öğretim yılında merhum Erbakan, İmam Hatip Okullarının orta kısımlarını yeniden açtı ve İmam Hatip Liselerine ilk defa bütün üniversitelere giriş imkânı verdi. 1974 yılında 33 tane imam hatip okulu açıldı.

1974-1975: 29 adet imam hatip okulu açıldı.

1975-1978: 233 adet imam hatip açıldı.

1976: Kız öğrenciler de imam hatip okullarına alınmaya başlandı.

İnsan düşünüp hayıflanıyor: Şimdi neden az buz itikadı sağlam olmayan mezun veriyor bu okullar, 35-40 yıl öncekilerin tersine?

Mehmet Nuri BİNGÖL

• Yazar Hakkında
• Diğer Yazıları

Yazar : Mehmet Nuri BİNGÖL

BİYOGRAFİ
1961’de Şanlıurfa/Birecik’te doğdu. İlkokul ve ortaokulu aynı ilçede okudu. 1982’de İstanbul Edebiyat Fakültesinden mezun oldu. Anadolu’nun çok yöresinde Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenliği yaptı.
Yazgı, Köprü, Bizim Külliye dergilerinde hikâye, deneme ve makaleleri yer aldı. Gap Gündemi, Tasvir, Yeni Nesil gazetelerinde yazıları yayımlandı. Birecik yıllıklarına alınmış şiirleri, yaptığı derlemeleri ve değişik site ve kitaplara alınmış makale, mülakat ve köşe yazıları bulunuyor.
Kitaplaşan iki eseri ve tefrika romanları Mehmet Nuri EMİNLER mahlasıyla yayımlanmıştır. Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliğine devam ediyor. Birecik’te temsilciliği açıldığı ilk günden beri Eğitim-Bir-Sen üyesi. Dört kızı ve üç torunu bulunuyor. Şanlıurfa/ Birecik’te ikâmet ediyor.

Tarık Buğra ile yaptığı mülakatın iktibas edildiği eserler:
Politika Dışı (Tarık Buğra)
Tarık Buğra’yla Söyleşiler (Mehmet Tekin)

Hikâyelerinin İktibas Edildiği Eserler:
Kedinâme (M. Nuri Yardım, 2019)
Dergizan Yıllığı (Ramazan Seydaoğlu, 2020)

İktibas edilen mahalli derlemeleri:
Cumhuriyetin 50. Yılında Birecik Yıllığı
Cumhuriyetin 70. Yılında Birecik Yıllığı

Tefrika Romanları:
Yokuşta ( 1986)
Yokuşta Tırmanış-1 (1984)
Yokuşta Tırmanış- 2 (1988)
Kafkasya’da Sarp Ufuklar (1981)

Kitapları:
Sürgündeki Çeçenya (1. Baskı: 1996; 2. Baskı: 2000) Gençlik Yayınevi
Nur Üstad (Biyografi- Deneme; 2002) Erguvan Yayınevi
Siyahtan Turkuaza (15 Temmuz) [Hikâyeler] 2021. KDY yayıncılık
Ver Elini Türkmeneli [Gönül Sayhası-1] (Roman) 2021, KDY Yayıncılık
Azada Yürüyüş [Gönül Sayhası-2] (Roman), 2021, KDY Yayıncılık, "Bir Başka Çeşme" (2022- KDY- Öyküler)

• Cemaat Değil Cemaattan Yana Olmak - 19 Eylül 2024
• Müzeden Ayasofya-yı Kebir’e… - 12 Eylül 2024
• Romancı Olmak – Olmamak – Olamamak - 25 Ağustos 2024
• Vâizler Neden “Etkisiz Eleman”? - 22 Ağustos 2024
• Nur Üstad ve Abdülhamid Meselesi - 11 Ağustos 2024
• Bahardan Sonra Yaz (Öykü) - 5 Ağustos 2024
• Sahabe Bir Sıfat; Hataları İse Ferdidir. - 4 Ağustos 2024
• İsmail Tohumu Fidana, Ardından Ağaca Duracaktır. - 31 Temmuz 2024
• Bazı Dikkatler-2 - 30 Temmuz 2024
• Adem-i Îtimat Meselesi - 29 Temmuz 2024

Tüm Yazıları Göster