Josh Wolf ile Amerika’da Halk Kütüphaneciliği Üzerine

Bloomington’daki Monroe İlçe Halk Kütüphanesi’yle ilgili Çocuk-Genç kısmının vizyonu ve misyonuna dair daha öncesinde videolu bir haber hazırlamıştım. On yıldır kütüphanede çalışan Topluluk Katılımı ve Öğrenim Hizmetleri Yöneticisi Josh Wolf ile Monroe İlçe Halk Kütüphanesi’nin hizmetleri ve Amerika’da halk kütüphaneciliği anlayışıbağlamında kapsamlı bir röportaj gerçekleştirdik.

Josh Wolf, 1999’dan 2007’e kadar çeşitli kütüphanelerin çocuk hizmetleri departmanlarında yöneticilik yapmış bir kütüphaneci. “Halk kütüphanecisi olmak gezegendeki en ödüllendirici işlerden biri.’’ diyor ve ekliyor: “Öğretmenlerin aksine, belirli bir okul müfredatı veya programını takip etmek zorunda değiliz. Oyunlar, etkinlikler ya da ilgi çekeceğini düşündüğümüz herhangi bir konuda farklı öğrenme deneyimlerini tasarlayabiliyoruz.”

Amerika’da halk kütüphaneciliği ve bu kapsamda çocuk kütüphaneciliği ne tür bir öneme sahip sizce? Bilhassa çocuklar, gençler ve ebeveynler niye kütüphane ortamlarını tercih ediyorlar?

Misyonumuz: “Okumak, öğrenmek, keşfetmek ve yaratmak için bilgiye ve fırsatlara eşit erişim sağlayarak hayatlarımızı zenginleştirmek ve toplumumuzu güçlendirmek”. Çocuklar söz konusu olduğunda hedeflerimiz; onları cezbedebilmek, araştırmaya yönlendirebilmek, kendilerini güvenli ve huzurlu hissedebilecekleri bir ortam hazırlamak.

Personelimiz her okuma seviyesine ve mümkün olduğunca pek çok ilgi alanına göre kitap tavsiyesi verebilmek üzere eğitilir. Ayrıca insanların ilgisini çekecek etkileşimli gösterimler oluşturuyor, bilgisayar kullanıcılarımıza faydalı web siteleriyle uygun kitap listelerini sunuyoruz. Ebeveynler bir çocuğun ilk öğretmeni oldukları için, küçük çocuklara yönelik faaliyetlerimizin pek çoğunu ailelerin çocuklarıyla birlikte etkinliklere katılabileceği şekilde tasarlıyoruz.

Monroe County Public Library’de çocukları ve gençleri daha çok okumaya ve yaratıcılıklarını, yeteneklerini, el becerilerini geliştirmeye yönelik ne tür teşvik edici programlar var? Detaylı olarak bahseder misiniz? 

Programlarımızı yaşlara göre dizayn ediyoruz. Bebeklerle yeni yürüme çağındaki çocuklar ve onların bakıcıları için (0-2 yaş), anaokulu çocuklarına yönelik (3-6 yaş), ilkokul çağındaki çocuklara yönelik (5-9 yaş), ara yaştaki çocuklar için (9-12) ve gençler için (12-19 yaş) programlarımız mevcut.

Genel olarak çocuklar için “Hikaye zamanı’’ ve “Müzikal masal’’ etkinliklerimizin dışında, farklı yaş gruplarına göre Lego Atölyeleri, Şekil ve Numaraları Öğrenim Atölyesi, Bilgisayar Kodlama Tekniği, Bilim Eğlencesi, Bitki ve Çiçek Yetiştirme Etkinliği, Sinema Gösterimleri gibi pek çok etkinlik düzenliyoruz.

Gençler içinse; Şiir ve Yazı Atölyesi, Photoshop Atölyesi, Dijital Proje Yaratma Çalışmaları, Hikaye Anlatma Sanatı, el becerisini geliştiren (örgü örme, nakış, tişört boyama vb) eğlenceli atölyeler, Matematik Çalışması gibi ödevlerine destek programları, Otizmli Gençleri Destekleme programları, Elektronik-Deney Çalışma Grupları, Müzikal Çalışmalar, Sinema gösterimleri, Türk Kültürü dahil pek çok kültürlere has dil, dans ve yemeklerine ilişkin etkinliklerimizi ücretsiz olarak sunuyoruz. Programlarımız web sitemizde daha ayrıntılı olarak listelenmiştir: www.mcpl.info

Kütüphanede dönemsel olarak çeşitli programlar tertipliyorsunuz. Hizmetlerinizi taleplere göre mi organize ediyorsunuz? Çocuklar ve gençler en çok ne tür programlara rağbet gösteriyor sizce?

Sunduğumuz programlar talep üzerine kurulmuştur. Anketlerden, değerlendirme formlarından ve çocuklara hizmet veren ajanslardan düzenli olarak geri bildirim almaya çaba gösteriyoruz. 3-5 yılda bir topluluk çapında gerçekleştirdiğimiz telefon ve posta anketlerine göre yeni bir stratejik plan hazırlıyoruz. Genel olarak söyleyecek olursak, anaokulu ve bebek programları geniş bir kitlenin ilgisini çekmekte. Çocuklar okula başladıklarında, daha az katılım olduğu için, o yaşlara program düzenlemek üzere okullarla ortaklık kuruyoruz. Gençler ise ev gibi hissettikleri yerlerde takılmak ister. Onlar etraftayken program düzenlerseniz dâhil oluyorlar. Ancak programın kendisinden ziyade mekân ve atmosfer için katılıyorlar.

Yerel okullarla, topluluklarla ve sivil toplum kuruluşlarıyla irtibat halinde misiniz? Okullarla ne tür çalışmalar yapılıyorsunuz?

Bulunduğumuz şehirdeki neredeyse her okulla ortaklık yapıyoruz. Kütüphane kartları ayarlıyoruz ve tüm birinci sınıf öğrencilerine turlar sunuyoruz. Öğretmeyi desteklemek için birçok sınıfı ziyaret ediyoruz ve öğrencilerin online araştırma kaynaklarımızın kullanımını öğrenmelerinde yardımcı oluyoruz. En kritik beyin gelişiminin olduğu 0-5 yaş arası çocuklar için erken okuma-yazma programları, okumayı öğrenmeden önce ihtiyaç duydukları araçları ve kaynakları sağlıyoruz. Bunun ötesinde, ebeveynlik atölyeleri ve kreşler için öğretim seansları organize edip, sınıflar için kitap koleksiyonları hazırlıyoruz. United Way gibi sosyal kurumların yanı sıra devlet kurumlarıyla da ortaklık kuruyoruz. Programlarımızı iyileştirmek ve geliştirmek adına herhangi bir zamanda onlarca ortaklık sürdürüyoruz.

Hikaye Zamanı programınızın çocuklar üzerinde nasıl bir etkisi olduğunu düşünüyorsunuz?

Hikaye Zamanı etkinliğinin genel amacı çocukları okumaya motive etmek. Böylece okul öncesi dönemdeki çocukların kelimelerin seslendirilişi (fonolojik farkındalık), anlatı becerileri ve bir gruba dâhil olma suretiyle sosyalleşmesine imkân tanıyoruz.

Okula devam eden çocukların ise okuldaki okuma ve bilim çalışmalarını destekliyoruz. Ara tatiller sırasında tertiplediğimiz okuma teşvik programlarımızla okuma becerilerine katkıda bulunuyoruz.

Kütüphanede küçük çocuklar için belli kurallar var mı? Ne tür bir tutum sergilemeyi tercih ediyor ve önemsiyorsunuz?

7 yaşın altındaki çocuklara her zaman bir yetişkin eşlik etmek zorunda. Koleksiyonlara erişimlerinde yaşa göre bir kısıtlama getirmiyoruz. Bunun kararını ebeveynlere bırakıyoruz. Çocuklara yönelik hizmetlerimiz ise; onlara saygıyla muamele etmeyi gerektirir. Onları ‘küçümseyerek’ konuşmuyoruz. Çocukların talepleri tıpkı yetişkinlerin talepleri gibi aynı derecede öneme ve önceliğe sahiptir bizim için.

Monroe İlçe Kütüphanesi’nde farklı kültürlere yönelik hangi çalışmalar mevcut?

Çok kültürlü bir topluluğun içinde yaşadığımız için şanslıyız ve yaptığımız programlarda bu çeşitliliği yansıtmak adına farklı kesimlerle ortaklık kuruyoruz.

İki hedefimiz var. Birincisi; diğer kültürlerin zenginliğini toplumun daha geniş kesimlerine sunmak. İkincisi; farklı kültürel arkaplana sahip insanların da sosyalleşmesine yardımcı olmak.

Openhearted Campaign ile İslam kültürüne dair çalışmalar, Bloomington Kala Sangam ile Hindistan hakkında programlar, Neil Marshall Siyah Kültürü Merkezi ile Afrikalı Amerikan Tarihi, IU Avrasya Çalışmaları ile İpek Yolu Kutlaması, IU Asya Öğrenci Birliği ile de Yeni Ay Yılı kutlamaları gibi ortaklık kurduğumuz çalışmalar ve programlar mevcut.

Önceki senelerde Arapça, İspanyolca ve Çince‘ye de ev sahipliği yaptığımız gibi şimdi Indiana Üniversitesi ile Özbek dili sınıflarıyla ortaklık kuruyoruz. Geçen yıldan bu yana, Bloomington Mülteci Destek Ağı ile beraber çalışıyoruz. Monroe İlçesi’ndeki Latino topluluğuna daha iyi hizmet vermek adına El Centro Communal Latino için de destek sağlıyoruz.

Kütüphanenizde gönüllü çalışmalar var mı? Gönüllüğe dayalı çalışmaların kütüphaneye nasıl bir katkısı oluyor sizce?

Gönüllüler; gençlik merkezimizdeki danışmanlıktan program desteğine, genel temizliğe kadar her konuda yardımcı oluyorlar. Gönüllü olmak isteyenler bir form doldururlar ve yönetim de ilgili stratejistlere gönderir.

Monroe İlçe Kütüphanesi bunca kaliteli hizmetini maddi olarak nasıl karşılayabiliyor? 

Kütüphane bütçesi, emlak vergisi kapsamında kamusal olarak karşılanıyor. Program bütçesi ise, kitap satışıyla elde edilen fonlarla ödenmektedir. Kitap satış birimimiz, eldeki kitaplarını yerel bağışlardan veya kütüphane koleksiyonundan çıkarılan fazla materyallerden temin eder.

Online hizmetleriniz var mı? Elektronik kaynaklara ulaşım konusunda kütüphanenizin hizmeti nasıl?

Geleneksel olarak kütüphaneler; referans bilgi veya çevrimiçi içerik (makaleler, müzik, video ve e-kitap siteleri) sağlayan veritabanlarına erişmek için kullanıcılarımıza yarar sağlarlar. Buna ek olarak; bilgisayarlarımızla birlikte, stüdyolarımızda kaydettikleri video ve sesleri düzenlemek için kullandıkları üst seviyede bir Dijital Yaratıcılık Merkezi’ne sahibiz. Ayrıca, içinde Adobe Creative Suite programı içeren dört Mac bilgisayarımız var. Tüm personelimiz bu teknolojiyi kullanarak müşterilere yardımcı olamayabilir, ancak çevrimiçi eğitimlere ve öğrenime erişim açık durumda. Gençlik Merkezi ayrıca geniş ekran video oyunları, dizüstü bilgisayarlar ve haftalık sanal gerçeklik programlarına sahiptir.

Son olarak, internetin ve dijital kitapların yaygınlaşmasının kütüphane kültürünü nasıl etkileyeceğini düşünüyorsunuz?

İnsanlar her zamankinden daha fazla bilgiye erişebiliyor artık. Ancak birçok kişi online bilgiyi tahlil etmek için eğitilmemiş durumda. Son ABD Başkanlık seçimlerinden bu yana, sahte haber sitelerinin tehlikeleriyle insanları yanılttığına şahit olduk. Kütüphaneler artık bilgi için tek yol değil, fakat ister okul ödevi çalışan bir çocuk olsun, ister uluslararası haber arayan bir yetişkin olsun, topluluğumuza bir bilgi kaynağını nasıl değerlendireceğimizi öğretmek için çok çalışıyoruz.

Hatice A. Hatipoğlu

dunyabizim.com