KASTAMONUR.COM Sırlar ve Nurlar Şehrinden
KABRİSTANDA KUR’AN-I KERİM’DEN SONRA TEFSİRİ RİSALE-İ NUR’DAN ÖLÜM VE AHİRETE DAİR OKUMAK:
Sual: Akrabaların, tanıdıkların veya evliyanın kabirlerini ziyaret ederken nelere dikkat etmeli, nasıl ziyaret etmelidir?
Cevap: İmâm-ı Birgivî hazretleri, Etfâl-ül Müslimîn kitabında buyuruyor ki:
“Müslümanların kabirlerini ziyaret etmek sünnettir. İhyâ-ül-ulûmda: “Ölümü hatırlamak ve ölüden ibret almak için kabir ziyaret etmek ve salihlerin, velilerin kabirlerinden bereketlenmek müstehabdır” denmektedir.
İbret almak, meyyitin çürüdüğü, yanaklarının, dudaklarının döküldüğü, karnının şişip patladığı, içine kurtların, böceklerin dolduğu düşünülür. Sünnet olan Rabıta-ı Mevt yapılır.
Hâtim-i Esâm hazretleri; “Kabristandan geçen kimse, onları düşünmezse ve dua etmezse, kendine ve onlara hıyanet etmiş olur” buyuruyor.
(https://m.dinimizislam.com/detay.asp?Aid=1692)
İmam Ahmet, Hakim-i Tirmizi, Taberani, Beyhaki, Câbir bin Abdullah’dan rivayet ettiklerine göre:
Sa’d bin Muâz defnedildiği zaman Peygamber (sav) tesbih (zikir) getirdi. Millet de uzun uzun tesbih (zikir) getirdiler. Sonra tekbir getirdi millet de tekbir getirdi (!)
“Ya Resulullah! Neden tesbih (zikir) getirdin” dediler.
Buyurdu ki: “Bu salih adama kabir çokça sıkıştı. Sonra Allah sıkıntısını giderdi.”[1] Ahmed, III, 360, es-Suyûtî, Şerhu’s-Sudûr, s. 157. es-Suyûtî, el-Leâli’l-Masnûa, II, 434.
Rasulullah (sav) Efendimiz bir bahçenin yanından geçerken. Kabirlerinde azap gören iki insanın sesini duydu. Nebiyyi Muhterem sallallahu aleyhi ve selem:
“Bunlar azap görüyorlar. Hem de azap görmeleri büyük bir şey için değildir.” buyurduktan sonra (yine devam ederek):
“Evet biri, bevlinden istibrâ etmezdi (yani sakınmazdı), diğeri de koğuculuk ederdi.” buyurdu.
Ondan sonra yaprakları soyulmuş taze bir hurma dalı istedi. Dalı iki parça etti. Her birinin kabri üzerine birer parça dikti. “Ya Rasulullah, bunu ne için yaptın!” diye sordular.
“Efendimiz, onlara bunlar taze kaldıkça belki (azapları) hafifler.” cevabını verdiler.
[2]Buhârî, Vudû’, 55, İ.Mace
Müfessir, muhaddis ve fıkıh âlimi olan İmâm Kurtubî, bu hadisi şerifin izahında şöyle demektedir:
Hadiste geçen, «kurumadıkları müddetçe» ifadesi, o dalların yaş kaldıkları müddetçe tesbih ettiklerine işaret etmektedir ki nitekim âlimlerimiz şöyle demişlerdir:
“Kabirlere ağaç dikmekten ve orada Kur’ân-ı Kerîm okumaktan oradaki mevta istifade eder. Bir ağaç dikmek bile ölülerin azabını hafifletirse, bir mü’minin Kur’an okumasından kim bilir ne kadar istifade ederler? Ölüye hediye edilen şeyin sevabı da kendisine ulaşır.” [3](Kurtubî, 10-267)
Yaş otlar dahi Allah’ı zikreder ve bu zikir sebebiyle ölü kabir hayatına alışır ve o kabre rahmet iner. Kaldı ki eşrefi mahlûk olan insan, güzel bir lisan ile Cenab-ı Hakk’ı zikrederse nurun âlâ nur olur.
Yaş otlar ve çiçeklerin zikri dahi, mevtâya rahmet sebebi olursa, Kur’an-ı Kerim’in mânâsı, izahı, tefsiri olan Risale-i Nur’dan ölümü, haşri, ahireti, dünyanın fâniliğini hatırlatan bahislerin kabristanda okunması, Esma-yı İlahiye’yi zikreden bölümlerin okunması caiz olmaz mı? Hem câizdir, hem Sünnet-i Seniyye’ye uygun hasen bir davranıştır.
İşte bu konu hakkında evliyanın büyüklerinden Mevlana Hazretlerine mürebbilik etmiş olan Şeyh Sadreddîn Konevî Hazretlerine de Mevlana Hazretlerinin kabri başında zikir yapılıyor diye şikâyet edenler olunca Konya’nın ileri gelen büyüklerinin bulunduğu bir mecliste şöyle buyurur:
“Benim sözümü kabul edersen, dervişlerin sözlerine itimadın varsa, Mevlâna Hazretlerinin şan ve şerefi hakkındaki itikadın da sağlamsa, Allah hakkı için bu hususta, hiçbir şekilde müdahalede bulunma! Bir şey söyleme! Garazkârların sözlerine uyup itiraz etme! Çünkü bu, velilerden bir nevi yüz çevirmedir.
Görüldüğü üzere Peygamber Efendimiz Kabir başında toplu halde zikir yapmış, Bu hadisi şerif de kabrin başında zikrin (Allahın hatırlanması ve tesbihinin) yapılmasına en büyük delildir.
Ebu Hureyre (ra) diyor ki :
bir adam sevdiği hüsn-ü zan ettiği bir evliyanın, ashabın, büyük bir zatın, âlim ulemanın kabrini ziyaret etse, her kim olursa olsun; anasının babasının hangisinin kabrini ziyaret etse o kabir sahibi onu bilir.
Kendisi onun üzerine selam verince tekrar oda kendine selam verir. Onunla tanış olur. Onu iyice tanır, bakar. Hatta onun yanından kalkıncaya kadar ona sevgiyle kimseye bakar.”[5] (Deylemi, el-Firdevsü bi Me’sûri’l-Hıtab, c.4.s.19/6053 (Beyrut). Camiu’l-Ehadis, c.19.s.169/20485. İbn-i Hacer el-Askalani, Lisanü’l-Mizan, c.3.s.297/1240 -Beyrut)
Amma sen görmezsin. Onun bakışı ruhanidir. Cesetle değil bizim gibi. Onun ruhu senin etrafında dolaşır sen bilmezsin.
Kardeşim, evliya ziyaretini inkâr edenler, evliya kabrine gitmeyi inkâr edenler, büyüklerin kabirlerini ziyaret etmeyi inkâr edenler düşünsünler.
Yine bir hadis-i şerifte buna dair Peygamberimiz (sav) Hz.leri buyuruyor ki :
“Bir ölü öldükten sonra kendini yıkayanı bilir. Kefene saranı bilir. Kucağına alıp kabre indireni bilir.”[6]
(Tabarâni El Mu’cemu-l-Evsat c.3.s.257/7438(Kahire), El Kazvini Et Tedvin fi Ahbâri Kazvin c.3.s.303-Beyrut)
Ölü, Cenaze namazını kılanları bilir. Hatta öyleleri de var ki kendi ruhaniyetinde kendi cenaze namazına durur, beraber cemaatle cenaze namazını kendi kılar. Biz Müslümanız elhamdulillah. Mezhebimiz ehl-i sünnet ve’l-cemaat mezhebidir.
İmanınız kuvvetli olsun. Öyle imanı, itikadı zayıflatanların sözlerine bakmayın. Bunlar iman işidir. İmandan sizi mahrum etmek istiyorlar. Vahabi veya Rafizi kafalı, sapık müfsidlerin sözlerine itimad edilmez.
Hazreti Enes ibni Malik radiyallahu anhu hazretlerindendir bu hadis-i şerif. Öyleyse ehl-i sünnet ve’l-cemaat mezhebinin itikadına karşı aykırı söyleyenleri red ediniz.”
Buyurmaktadır.
Kabir ziyaretinin belli bir adabı vardır. Kuran okuyacak, zikir yaptıracak ya da dua edecek kişi kıbleyi arkasına alır, varsa çevresinde kişiler halaka düzeni alarak sıralanılır.
İmam-ı Azam hazretleri buyuruyor ki:
Abdullah ibni Ömer hazretlerinden bildirdiğine göre, Kabr-i saadeti ziyaret eden, Kıbleye arkasını, yüzünü kabre döner. Sonra, (Esselamü aleyke eyyühen-Nebiyyü ve rahmetullahi ve berekatüh) der. Kabr-i şerife dönmek ve kıbleyi arkaya almak sünnettir.[7] (Müsned.)
Kabir ziyaretinde zaruretsiz konuşmamalı. Oradaki zatın ruhunun bizi gördüğünü bilmeli. Sağlığında yanındaymışız gibi edebi muhafaza etmeli. Başka işle meşgul olmamalı. Orası oturulacak, sohbet edilecek yer değildir. Edeple dua edip çıkılmalı. Normal kabirlerde bile gülmek uygun değildir. Kabirde gülmek hadis-i şerifle yasaklanmıştır.
Kabir ziyaret ederken, kıbleyi arkada bırakıp, ölünün yüzüne karşı oturup selam vermek müstehabdır. Kabre el, yüz sürülmez, öpülmez.[8] (İhya)
Kıbleyi arkada bırakıp, ayak tarafında, ayakta durmak efdaldir.[9] (Redd-ül-muhtar)
Resulullah, Baki kabristanını ziyaret eder, mezar yanında ayakta dua ederdi. [10](M. Nasihat)
Ayakta ziyaret etmek, oturarak ziyaretten efdaldir.[11] (İbni Hacer-i Mekki)
Kabir başında zikir çekmek caiz midir?
Yukarıda belirtiğimiz hadis şeriflerden anlaşılacağı üzere kabir başında zikir çekmek bizzat peygamber (sav) efendimizin yaptığı bir sünnettir. Kabir başında zikir çekmek, kabir başında Kuran-ı Kerim okumak veya dua etmekle aynı hükümdedir.
Kabir başında okunan Kuran-ı Kerim, yapılan zikir, edinilen dua, mevtanın ahireti için bir fayda, sağlara da ibret ve ikaz dersi sağlamaktadır. Vefat eden bir kişi için istiğfar etmek, ona dua etmek ayetle bize tavsiye edilmiştir :
“Onlardan, sonra gelenler şöyle derler: Ey Rabbimiz, bizi ve bizden önce imanla geçmiş olan kardeşlerimizi bağışla; kalplerimizde iman edenlere karşı bir kin bırakma.”[12] (Haşr Suresi -10)
Buyurarak Cenab-ı Hak, daha önce iman edip de göçmüş olan kardeşleri için istiğfar eden müminleri övmüştür. Eğer istiğfarın ölülere bir faydası olmasaydı, Allah Teâlâ onları övmezdi.
Peygamber Efendimiz (sav) de “Ölüye namaz kıldığınız zaman ona gönülden dua edin.”[13] (Ebu Davud, Sünen, Cenaiz, 59.)
buyurmuş ve kendisi de kıldığı cenaze namazlarında ölü için dua etmiştir. Şayet bu namaz ve duanın ölüye bir faydası olmasaydı, Rasulullah (sav) Efendimiz bunu ne kendi yapardı ne de başkalarına emrederdi.
Peygamber Efendimiz (sav);
“Her kim kabristana girer de Yasin Sûresi’ni okursa o gün Allah kabirdekilerin azaplarını hafifletir. Okuyana oradakilerin sayısınca sevap verilir.”[14] (İbn-i Abidin, Reddü’l Muhtar, İst. 1983, 3/503)
“Yasin, Kur’ân’ın kalbidir. Onu bir kimse okur ve Allah’tan âhiret saadeti dilerse, Allah onu mağfiret buyurur. Yâsin’i ölülerinizin üzerine okuyunuz.”[15] (Müsned, 5/26)
Bu hadis-i şerif, Yasin süresinin hem ölüm döşeğinde olan hastaya okunmasına, hem de ölmüş müminlerin ruhuna bağışlanmak üzere okunabileceğine işaret etmektedir.
İslâm âlimleri, ölünün ruhuna Kur’ân okunduğu zaman, peşinden bir dua ile ruhlarına bağışlanmasını tavsiye etmişler, Sahabiler de bu şekilde yapmışlardır.
İmam-ı Beyhakî’nin bir rivayetinde, Abdullah bin Ömer’in ölülerin ruhuna Bakara sûresinden okunabileceğini tavsiye ettiği anlatılmaktadır.[16](Beyhaki, 4/56)
Peygamber Efendimiz (sav);
“Ölülerinize (ölüme yaklaşanlara) lâ ilâhe illallah demeyi telkin ediniz.” buyurmuştur. (17: Müslim, Cenâiz 1, 2; Tirmizî, Cenâiz 7)
Hanefî ile Hanbelî âlimlerine ve Şafiî ve Malikîlerin sonradan gelen âlimlerine göre, ölü yanında okunan Kur’an’ın sevabı ile Kur’an okumanın peşinden yapılan dua, orada bulunmasa da ölüye ulaşır. Kur’an okumanın akabinde dua etmek ise daha çok kabule şayandır ve kabul edilmesi daha çok umulur.
Hanefîlere göre, insan yaptığı amelin sevabını başkasına bağışlayabilir. İster namaz olsun, ister oruç olsun, ister sadaka ve benzeri şeyler olsun fark etmez. Bunların sevabını ölüye bağışlamak, kendi sevabından bir şey eksiltmez.
Mâlikîlere göre, Kur’an okuyup zikir yapmakta ve bunların sevabını ölüye bağışlamakta bir sakınca yoktur. Ölü için de Allah’ın izniyle sevap hasıl olur.[18](Vehbe Zühaylî, İslam Fıkhı Ansiklopedisi,3/98-100)
Bir evliya türbesinin başında zikir yapmak caiz midir?
Bir evliya türbesini ziyaret etmekte amaç onlarının manevi feyz himmetlerinden faydalanmak içindir. Kabir ziyaretinde okunan tilavetler, çekilen zikirler, yapılan dualar başta Peygamber Efendimiz (sav) Hz.leri olmak üzere yatan evliyanın ruhuna bağışlanır ki o zatların manevi himmeti, şefaatine nail olalım.
Acluni bu rivayetiyle Peygamber Efendimiz (sav)
“İşlerinizde şaşkınlığa düştüğünüz zaman kabir ehlinden yardım isteyiniz.” [19](Kesfu’l Hafa; 1/85 HbNo: 213)
Salih kişilerin kabirlerini, özellikle Hz. Peygamber (sav)’in kabrini ziyaret, ruhlara ferahlık sağlar ve yüce duyguların oluşmasına vesile olur. Hz. Peygamber (sav)’in ve Allah’ın veli kullarının kabirlerini ziyaret için yolculuğa çıkmak menduptur. Bir hadis-i şerifte :
“Kim, beni öldükten sonra ziyaret ederse, sanki hayatımda iken ziyaret etmiş gibi olur.”[20] buyurulmuştur.
(Mansur Ali Nasif, et- Tâc, el-Câmiu’l-Usûl, II, 190)
Peygamber Efendimiz (sav) Hz.leri :
“Yaptığınız işler, kabirde olan yakınlarınıza ve tanıdıklarınıza bildirilir. İyi işlerinizi görünce sevinirler. Böyle olmayan işleriniz için, ya Rabbi! Bizi doğru yola kavuşturduğun gibi, bu kardeşimizi de kavuştur. Ondan sonra ruhunu al, derler.”[22] Buyurmuşlardır.
(Müsned, 20/114; Hakim-i Tirmizi, Nevadiru’l-Usûl, 2/260)
İbn-i Abidin Hazretleri “Reddü’l-Muhtar” isimli kitabının önsözünde şöyle anlatıyor:
“İmâm-ı Şafii Hazretleri, İmâm-ı Azam Ebu Hanife Hazretleri’ne karşı çok edepli, saygılı idi. ‘Ebu Hanife ile bereketleniyorum. Onun kabrini ziyaret edip faydalara kavuşuyorum. Güç bir sual karşısında kaldığım zaman, iki rekât namaz kılıp, Ebu Hanife’nin kabrine gelerek onun yanında Allah-u Teâlâ’ya duâ ediyorum ve duâm hemen kabul olup isteklerime kavuşuyorum. Cevabı hemen hatırıma geliyor.’ buyurmuştur.”
Bu şeriat âlimlerinin kitaplarından aldığımız bölümler ve Hadis-i Şerifler gösteriyor ki Kabristanda Kur’an okunur, dua edilir, nasihat edilir, Allah (c.c.) zikredilir, tesbih edilir ve Kur’an’ın manası ve tefsiri olan bir kitabdan ölüm ve ahiret ve sair iman ve marifetullah bahisleri okunabilir. Bunlar Sünnettir. Bunlara bid’at diyenler, vahabi, selefi zihniyetli ve Taliban, El Kaide hayranı müfsidlerdir.
Ali Kemal Pekkendir
8.5.2021
- Önceleri Adı “Haram” İdi… - 7 Eylül 2024
- Bitlis İşgalinde Bediüzzaman’ın Verdiği Mücadele - 12 Ağustos 2024
- Kamuoyuna Zaruri Bir Açıklama / Kamil Nazım Kankılıç - 8 Ağustos 2024
- Hac’daki Bazı Hakikatler / Yusuf ALTINIŞIK - 20 Haziran 2024
- Ana – Baba Hakkı – 1 / Yusuf ALTINIŞIK - 19 Haziran 2024
- Bahar da Bayramdır - 24 Nisan 2024
- Şerefli Oruç Ayı / Yusuf ALTINIŞIK - 20 Mart 2024
- Ah Bir… / Soner DUMAN - 3 Mart 2024
- Allah Her Şeyi Nasıl Biliyor? / Yusuf ALTINIŞIK - 31 Ocak 2024
- Bir Vâsıtaya Bindiğinizde Derhal Şu Âyeti Düşünün - 25 Ocak 2024
