Ana Sayfa / GALERİ / FOTO GALERİ / Kastamonu Tarihine ve Kültürüne Damga Vuran Bir Yapı: Yılanlı Külliyesi

Kastamonu Tarihine ve Kültürüne Damga Vuran Bir Yapı: Yılanlı Külliyesi

FOTO GALERİ Yorum yaz 2,991 Defa Okundu

Faydalı ise lütfen bağlantıyı paylaşınız, tavsiye ediniz. Kaynaksız kopyalamanıza rızamız yoktur.

Kastamonu tarihine damga vuran bir yapı: Yılanlı Camii ve Külliyesi

Kastamonu‘da bulunan Yılanlı Camii ve Külliyesi, bu topraklara 8 asır önce kurulmuş İslam Medeniyeti’nin damgalarından birisidir. Yılanlı Külliyesi’nin kitabesinden Anadolu Selçuklu Devleti’nin son dönemlerinde (1273) yapıldığı anlaşılmaktadır. O dönemlerde külliyenin içinde cami, şadırvan, türbeler ve konağın bulunduğu yapının yanında büyük bir  “Darü’ş-Şifâ” Tıp Fakültesi (hastane) de mevcuttu. Bugün yalnız görkemli girişi kalan dârü’ş-şifada, tıp tahsili ve tedavi yapılmaktaydı.
Mülkiyeti Aldülfettah Camii ve Müştemilatı Vakfı’na ait olup Pervaneoğulları Beyliği hükümdarı Süleyman oğlu Ali tarafından yaptırılan Yılanlı Külliyesi günümüzde Darü’ş-Şifa Kapısı, Camii ve şadırvanlardan oluşmaktadır.

Mülkiyeti Aldülfettah Camii ve Müştemilatı Vakfı’na ait olup Pervaneoğulları Beyliği hükümdarı Süleyman oğlu Ali tarafından yaptırılan Yılanlı Külliyesi günümüzde Darü’ş-Şifa Kapısı, Cami, türbeler, dergâh evi ve şadırvanlardan oluşmaktadır.

BÖLÜMLERİ: <br> DARÜ’Ş- ŞİFA: Selçuklu ve Osmanlı döneminde uygulamalı tıp eğitiminin verildiği müesseselerden biri olan Darü’ş Şifa, 1273 tarihinde Pervaneoğulları Hükümdarı Ali Oğlu Süleyman Oğlu Ali tarafından yaptırılmıştır. Mimarı Pervaneoğulları Beyliği’nin baş mimarı olan Yüksek Mühendis Küherbaş’tır. Darü’ş Şifa, 1837 tarihinde çıkan yangında tamamen yanmış, günümüze sadece Medal (giriş kapısı) ulaşabilmiştir. Yangının izleri günümüzde de kapı üzerinde görülmektedir.

BÖLÜMLERİ:

DARÜ’Ş- ŞİFA: Selçuklu ve Osmanlı döneminde uygulamalı tıp eğitiminin verildiği müesseselerden biri olan Darü’ş Şifa, 1273 tarihinde Pervaneoğulları Hükümdarı Ali Oğlu Süleyman Oğlu Ali tarafından yaptırılmıştır. Mimarı Pervaneoğulları Beyliği’nin baş mimarı olan Yüksek Mühendis Küherbaş’tır. Darü’ş Şifa, 1837 tarihinde çıkan yangında tamamen yanmış, günümüze sadece Medal (giriş kapısı) ulaşabilmiştir. Yangının izleri günümüzde de kapı üzerinde görülmektedir.
TÜRBE: Yılanlı Camii’nin doğu tarafında olup girişi camiinin iç tarafındadır. Türbenin içinde 25 adet sanduka bulunmaktadır. Mihrabın hemen önünde ve camii tarafında bulunan, diğerlerinden daha büyükçe yapılmış olan bakır mahfaza içindeki sanduka, Abdülfettah-ı Veli Hazretleri’ne aittir. Kendisi Abdülkadir Geylani Hazretleri’nin torunudur. Diğer sandukalar ise ikisi hariç çocuklarına ve torunlarına aittir.
TÜRBE: Yılanlı Camii’nin doğu tarafında olup girişi camiinin iç tarafındadır. Türbenin içinde 25 adet sanduka bulunmaktadır. Mihrabın hemen önünde ve cami tarafında bulunan, diğerlerinden daha büyükçe yapılmış olan bakır mahfaza içindeki sanduka, Abdülfettah-ı Veli Hazretleri’ne aittir. Kendisi Abdülkadir Geylani Hazretleri’nin oğlu veya torunudur. Diğer sandukalar ise ikisi hariç çocuklarına ve torunlarına aittir.
CAMİ: Darü’ş- Şifa ile aynı tarihlerde yapılmış olan cami, 1837 yılındaki yangından sonra yeniden yaptırılmıştır.
ŞADIRVANLAR: Külliyenin diğer eserleri ile aynı tarihlerde yapıldığı tahmin edilen iki adet şadırvan, üzerlerindeki bitki motifi süslemeleri ile dikkat çekmektedir. Son olarak 2006 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore ettirilmiştir.
ŞADIRVANLAR: Külliyenin diğer eserleri ile aynı tarihlerde yapıldığı tahmin edilen iki adet şadırvan, üzerlerindeki bitki motifi süslemeleri ile dikkat çekmektedir. Son olarak 2006 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore ettirilmiştir.

TAÇ KAPISI: Tarihi yapının orijinalinden günümüze intikal eden en önemli kısmı Taç Kapısı’dır. Selçuklu dönemi taç kapıları arasında önemli bir yere sahip olan Yılanlı Darü’ş Şifası Taç (Medhal) Kapısı dört metre yüksekliğinde ve iki buçuk metre genişliğindedir. Kemer alınlığında bulunan kitabe şöyledir:
TAÇ KAPISI: Tarihi yapının orijinalinden günümüze intikal eden en önemli kısmı Taç Kapısı’dır. Selçuklu dönemi taç kapıları arasında önemli bir yere sahip olan Yılanlı Dârü’ş Şifası Taç (Medhal) Kapısı dört metre yüksekliğinde ve iki buçuk metre genişliğindedir. Kemer alınlığında bulunan kitâbe şöyledir:
“Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla. “Biz Kur’an’ı müminlere şifa ve rahmet olarak indirdik.” Peygamber (SAV) buyurdu: ‘Ey Allah’ın kulları! Tedavi olunuz. Muhakkak ki Allah-u Teala bütün hastalıklar için ilaç yaratmıştır. Ölüm müstesna. Bu mübarek maristan (şifahane ) ve imaretin yapılmasını Allah’ın rahmetine ye mağfiretine herkesten çok muhtaç olan Ali oğlu Süleyman oğlu Ali emretti. Allah onun hayırlarını kabul etsin, günahlarını bağışlasın. Hayır kazanmak için vakfetti. Allah’a hamd ederek ve O’nun Nebisine selavat getirerek 672 (1272/73) senesinin aylarında yaptırdı.” Kapının sağ iç duvarındaki hücrenin üzerinden başlayıp sol duvardaki hücre üzerinde biten yazı da şöyledir: “Ona (binanı yapımına ) Allah’ın rahmetine muhtaç Küherbaş nezaret etti. Mimarı ise Kayserili Said’dir. Allah onun ve bütün müminlerin Müslümanların günahlarını affetsin.”
“Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla. “Biz Kur’an’ı müminlere şifa ve rahmet olarak indirdik.” Peygamber (SAV) buyurdu: ‘Ey Allah’ın kulları! Tedavi olunuz. Muhakkak ki Allah-u Teala bütün hastalıklar için ilaç yaratmıştır. Ölüm müstesna. Bu mübarek mâristan (şifahane) ve imâretin yapılmasını Allah’ın rahmetine ye mağfiretine herkesten çok muhtaç olan Ali oğlu Süleyman oğlu Ali emretti. Allah onun hayırlarını kabul etsin, günahlarını bağışlasın. Hayır kazanmak için vakfetti. Allah’a hamd ederek ve O’nun Nebisine selavat getirerek 672 (1272/73) senesinin aylarında yaptırdı.”
Kapının sağ iç duvarındaki hücrenin üzerinden başlayıp sol duvardaki hücre üzerinde biten yazı da şöyledir: “Ona (binanı yapımına) Allah’ın rahmetine muhtaç Küherbaş nezaret etti. Mimarı ise Kayserili Said’dir. Allah onun ve bütün müminlerin Müslümanların günahlarını affetsin.”
1837 yılında çıkan yangından ayakta kalan tek yapı olan taç kapıda yangının izleri hala görülmektedir. Ankara 1 numaralı Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Kurulu’nun 13 Mart 2009 tarih ve 205/4017 sayılı kararına göre de kapının bu aşamada olduğu gibi korunmasına karar verilmiştir.
1837 yılında çıkan yangından ayakta kalan tek yapı olan taç kapıda yangının izleri hâlâ görülmektedir. Ankara 1 numaralı Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Kurulu’nun 13 Mart 2009 tarih ve 205/4017 sayılı kararına göre de kapının bu aşamada olduğu gibi korunmasına karar verilmiştir.
ABDÜLFETTAH-I VELİ KİMDİR? <br> Abdülkadir Geylani Hazretleri’nin torunlarından olup Abdülazizzade nisbesiyle anılan kola mensuptur. Kadiri şeyhi olduğu bilinen Abdülfettah-ı Veli’nin on üçüncü yüzyılda yaşadığı tahmin edilmektedir. Bağdat’ta hükümdar zulmünden dolayı bin kişilik bir toplulukla Kastamonu’ya hicret ettiği bazı kaynaklarda anlatılmaktadır. Pervane Ali bin Süleyman tarafından inşa edilen şifahane ve imaretin şeyhlik, imamet ve hitabet vazifeleri kendisine verilmiş ve bu vazifeler kendisinden sonra da ailesi intikal ederek asırlar boyunca (Tekke ve zaviyelerin kapatılmasına kadar ) Kadiri Dergahının irşat merkezi özelliğini korumuştur.
Külliyede ayrıca bir dergâh evi mevcuttur.
ABDÜLFETTAH-I VELİ KİMDİR?
Abdülkadir Geylani Hazretleri’nin oğullarından yahut torunlarından olup Abdülazizzâde nisbesiyle anılan kola mensuptur. Kádirî şeyhi olduğu bilinen Abdülfettah-ı Veli’nin on üçüncü yüzyılda yaşadığı tahmin edilmektedir. Bağdat’ta hükümdar zulmünden dolayı bin kişilik bir toplulukla Kastamonu’ya hicret ettiği bazı kaynaklarda anlatılmaktadır. Pervane Ali bin Süleyman tarafından inşa edilen şifahane ve imaretin şeyhlik, imamet ve hitabet vazifeleri kendisine verilmiş ve bu vazifeler kendisinden sonra da ailesi intikal ederek asırlar boyunca (Tekke ve zaviyelerin kapatılmasına kadar) Kádirî Dergâhının irşat merkezi özelliğini korumuştur.
KERAMETLERİ <br> Halk arasındaki rivayetler ışığında; kendisine sofra inmesi ile ve Kastamonu’ya kendir ziraatını getirmesi ile bilinir. Bu sofralar genellikle balık olarak Cenab-ı Hak tarafından kendisine ikram edilirmiş. Abdülkadir Geylani Hazretleri’nin ‘Bu sofraların şükrünü eda edemezsin’ diye kendisini rüya yoluyla ikaz ettiği ve kendir ziraatını tavsiye ettiği rivayet edilir.
KERAMETLERİ
Halk arasındaki rivayetler ışığında; kendisine sofra inmesi ile ve Kastamonu’ya kendir ziraatını getirmesi ile bilinir. Bu sofralar genellikle balık olarak Cenab-ı Hak tarafından kendisine ikram edilirmiş. Abdülkadir Geylani Hazretleri’nin ‘Bu sofraların şükrünü eda edemezsin’ diye kendisini rüya yoluyla ikaz ettiği ve kendir ziraatını tavsiye ettiği rivayet edilir. Son yıllara kadar Türkiye’nin en önemli kendir ekim merkezlerinden olan Kastamonu’da, kendir sezonu bu dergâhın önünde dualarla açılırdı.
<br> Yine kerametlerinden birisi şöyle anlatılır: “Eskiden burası, Kastamonu’nun içinde akmakta olan çayın kenarında metruk bir yerdi. Şeyh Abdülkadir Geylani’nin torunlarından Abdülfettah Veli buraya gelir. Kastamonu halkı bundan haz etmez ve bu metruk kendisine tasrih edilir. Kendisi yılanların çok olduğu bu yerde barınır. Yılanları toplar, bir bohça ile bugün İmam Hatip Lisesi’nin bulunduğu Kaybılar (kayıplar) Deresi diye maruf yere götürür ve ‘kaybolun’ der. O dereye bundan sonra Kayıplar Deresi denilirken şeyhin bulunduğu ve üzerinde yaptırdığı cami, Dürü’ş-şifa ile türbeye de Yılanlı Camii denilmiştir.
Yine kerametlerinden birisi şöyle anlatılır: “Eskiden burası, Kastamonu’nun içinde akmakta olan çayın kenarında metruk bir yerdi. Abdülfettah Veli buraya gelir. Kastamonu halkı bundan haz etmez ve bu metruk yer kendisine tasrih edilir. Kendisi yılanların çok olduğu bu yerde barınır. Yılanları toplar, bir bohça ile bugün İmam Hatip Lisesi’nin bulunduğu Kaybılar (kayıplar) Deresi diye maruf yere götürür ve ‘kaybolun’ der. O dereye bundan sonra Kayıplar Deresi denilirken şeyhin bulunduğu ve üzerinde yaptırdığı cami, Dârü’ş-şifâ ile türbeye de Yılanlı Camii denilmiştir. Yılanlı isminin, Dârü’ş-şifâ’daki yılan motifi sebebiyle verildiği de söylenir.
AHLAK KURALLARINA UYMAYAN ESNAFLAR KAPANIYOR <br> Yılanlı Külliyesi’nin yakın çevresinin vakfiye olması nedeniyle esnaftan ticaret ahlakına uymayanların burada iflas edip gittikleri veya farklı bahanelerle dükkanlarını terk edip yerlerine yenilerinin açıldığı inancı da yaygındır. Bu durumda ticarette ahlak kurallarına uymayanlara yine Abdülfettah Veli Hazretleri tarafından verilen bir ceza olarak algılanmaktadır.

TİCARET AHLÂKINA UYMAYAN ESNAF İFLÂS EDİYOR
Yılanlı Külliyesi’nin yakın çevresinin vakfiye olması nedeniyle esnaftan ticaret ahlakına uymayanların burada iflas edip gittikleri veya farklı bahanelerle dükkanlarını terk edip yerlerine yenilerinin açıldığı inancı da yaygındır. Bu durumda ticarette ahlâk kurallarına uymayanlara, -Abdülfettah Veli Hazretlerinin rûhâniyetini incittiklerinden- verilen ilâhî bir ceza olarak algılanmaktadır.

 

 

 

Kaynak: Yeni Akit

Post Views: 665
Faydalı ise lütfen bağlantıyı paylaşınız, tavsiye ediniz. Kaynaksız kopyalamanıza rızamız yoktur.

İlginizi Çekebilir

Cuma Gününü Değerlendirmek için On Sünnet

Cuma Günü Yapılması Gereken 10 Sünnet 1- GUSÜL ABDESTİ ALMAK Semüre radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre …

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Tasarım: Kastamonu Dizayn
2024 © Tüm Hakları Saklıdır.
Önceki yazıyı okuyun:
Hatıralarla Bediüzzaman Hazretlerinin Tahsil Hayatı, İstanbul’a İlk Gelişi ve İlim Muhitlerindeki Yankıları

Salih OKUR TAHSİL HAYATINA DAİR HATIRALAR Şeyh Muhammed Celali'nin oğlu merhum Nizameddin Arvasî anlatıyor; Ben 1912 …

Kapat