Kastamonu’da Bir Attar Dükkanının Mal Dökümü ve Hac Yolculuğu

Faydalı ise lütfen bağlantıyı paylaşınız, tavsiye ediniz. Kaynaksız kopyalamanıza rızamız yoktur.

KASTAMONU’DA BİR ATTAR DÜKKANININ MAL DÖKÜMÜVE HAC YOLCULUĞU

Rumi 1302 (1886) yılı Mart ayında Kastamonu esnafından Çörekçizade Hacı Mustafa Efendi, hacca (yazıdaki ifade ile Hicâz-ı Mağfiret Tırâz’a) gitmeden önce Nasrullah Kadı Camii yakınında 36 numaralı attâr (aktar) dükkanında bulunan bütün malları yegân yegân (tek tek) saydırıp hepsini ayrı ayrı fiyatlarıyla birlikte şahitler huzurunda liste halinde beyan etmiş.

Attar, güzel koku, şifa bitkileri ve baharat satan kişi anlamına gelir. Ancak Mustafa Efendi’nin dükkanında herşey var..
48 × 19 cm ebat ve 6 sayfalık deftere, okul ve medrese kitapları, hikaye ve masallar, Kur’an-ı Kerim.. (100’e yakın farklı konuda 1782 adet kitap)
Ayrıca pul, oyuncak, saat malzemeleri, ziynet eşyaları, kağıt çeşitleri, çay, kahve, karabiber..
Daha neler neler..
Yüzlerce çeşit ve binlerce sayıda ürün listelenmiş.
Kitaplar raflarda, diğer ürünler camekanda muhafaza ediliyor. Hepsinin cinsi, adedi, fiyatı belirtilmiş.

Kendisi Hicaz’da iken dükkan faaliyetini sürdürecek, dönüşünde satıştan elde edilen para kendisine verilecektir.
Nitekim hac dönüşünde bu durum yine şahitlerin huzurunda tespit edilmiş ve bedeli kendisine teslim edilerek “habbe-i vâhide” yani hiçbir alacağı kalmadığı şeklinde tespit edilmiş..
Şahitler arasında Güldamlası Zade Mustafa Hamdi, Boyacızade Halid Efendi ve Karayazıcızade Mustafa Ağa gibi esnafların isimleri var..

Eskiden hac güzergahı, kara yoluyla gidiş-dönüş 8 ayı geçen zor bir yolculuktu. Deniz yoluyla bu süre biraz daha kısalıyordu. Şimdi ise süre eskiyle kıyaslanmayacak kadar kısa.
Haberleşme imkanları da olağanüstü gelişti..

Bu belge, 19. asrın sonunda Kastamonu’da bir esnaf dükkanında nelerin satıldığı ve dönemin fiyatlarına dair önemli bir belgedir.

Keşke zaman makinesi olsaydı da geriye gidip ben de sayım dökümü yapan “şuhûd-i hâl” arasında olsaydım.
Çok param olsaydı da hepsini satın alsaydım..

“Geçmiş zaman olur ki, hayali cihan değer..”

Tuncay Sakallıoğlu