KASTAMONUR.COM Sırlar ve Nurlar Şehrinden
Kur’an’da Şeytan, İblis
Şeytan konusunda bütün dinler ve mitoloji ve sanat çok şeyler söylemişler. Ama İslam dünyası naslarla kalmış. Batıda ayrıca bir de demonik edebiyat diye bir tür türemiş, demonik imajlar işlenmiş. Gerrald Messadie Şeytanın Genel Tarihi diye bir eser yazmış. Eser şöyle tanıtılır; “Çağlar boyu farklı kültürlerin kötülüğü nasıl cisimleştirdiklerini aktaran Fransız araştırmacı yazar Messadie, okuru küçük bir dünya turuna davet ediyor. Okyanusya’nın iki anlamlı cinlerinden kötülükten kurtulan Hint’e, şeytanın gerçek doğum yeri İran’dan, ilk günahın ortaya çıktığı Mezopotamya’ya, Şeytansız Keltler, Yunanılar ve Romalılardan, Amerika ve yerlilerine, Afrika’dan Mısır’a, İsrail’in modern şeytanından İslam’ın şeytanına, kötülüğün bin bir yüzünü tanıtan bu kitap aynı zamanda bir kültür tarihi olma özelliğini de taşıyor.
Baudelaire’in dediği gibi “şeytanın en büyük hilesi bizi var olmadığına inandırmasıdır.“ 583 sahifelik kitap dur durak bilmeyen bir şeytan araştırmasıdır. Kabalcı’dan 1998 de çıkmış.
Şeytan konusunda en ideal tarif yine Bediüzzaman’ındır. “Şeytanın vücudunda cüzi şerler ile beraber pek çok makasıd-ı hayriye-i külliye vardır” der. Bu sözü Hilmi Yavuz’a söylediğimde çok hayret etmişti. Çünkü şeytan hep aşağılanmış ama bütün dinlerin fonksiyonel bir karakteri olduğu düşünülmemiş. Çünkü onsuz her şey yok olurdu. Ne cennet, ne cehennem, ne ahiretin varlığı, ne peygamberler daha neler neler. Bu yüzden hor gibi görülen ama seçimin iradi belirleyicisidir. İyilik ile kötü güzel ile çirkin arasında belirleyicidir. İnsanlar onun demirci külhanında onun darbeleri ile dövülür, cevherleri onun gürzün üstündeki darbeleri ortaya çıkarır. Bütün iyiler ona kızarlar ama onun yumruk darbeleri ile güçleri ortaya çıkar. Dolaylı minnettarlık ona aittir. Kalite onun darbeleri ile ortaya çıkar, kalitesizler güçsüzlüklerinin sonucunu ona yüklerler. Abdülkadir Geylani onu görüne ona kızgın kızgın bakar o da ona mazur bir gülümsemeyle bakar geçer. Hallac onun Tanrı’ya karşı çıkmasını bir yiğitlik olarak ifade eder. Sofi yorumu.
İblis, galiba şeytanın şeytana dönüşmeden önceki adı. Kabul etmeyinceye kadar iblis sonra şeytan adını alır.
Kur’an’ın şahıs kadrosu içinde muhakkak şeytan önemli bir figür. Peygamberlerin hayatında , insanın evrensel tecrübesi meyanında onun rolleri var. Pek şirin bir tip olmasa da tecrübe gibi önemli bir rolün gelişmesinde ve büyümesinde büyük misyonlara sahip.
O vakit meleklere “Ademe secde edin“ dedik, İblis dışındaki bütün melekler secde ettiler , iblis bunu yapmadı kibrine yediremedi ve kafirlerden oldu. Bakara /34
Şeytan onların ayaklarını (Hz Adem ve Hava) kaydırarak içinde bulundukları nimet yurdundan (cennet) çıkardı. Bakara /36
Allah insanları ona karşı tutumlarını ayarlama için ikaz eder. Ey insanlar yeryüzünde olan bütün nimetlerimden helal hoş olmak şartı ile yiyiniz. Fakat şeytanın peşinden gitmeyiniz. Çünkü o sizin besbelli düşmanınızdır. O sizi hep çirkin işler ve hayasızlık yapmaya, bir de Allah hakkında bilmediğiniz şeyleri iddia etmeye teşvik eder. Bakara /168-169
İmran, onun şerrinden Allah’a sığınır. Onu doğurunca “Ya Rabbi ben bir kız doğdum. Zaten Allah onun ne doğurduğunu biliyordu. Erkek evlat elbet kız gibi değildir. Ben onun adını Meryem koydum, onu da onun neslinden gelecekleri de o melun şeytanın şerrinden korumanı niyaz ediyorum. Âl-i İmran/36
İhanet bir takım hataların sonucudur. “İki ordunun karşılaştığı gün içinizden arkasına dönüp kaçanlar var ya, işte onları işlemiş oldukları birtakım hataları sebebiyle şeytan kaydırmak istemişti. Allah yine de onları affetti. Çünkü Allah Gafurdur, Halimdir. Ali İmran /155
Bu ayet halimizi anlatır. ”Onlara güvenlik ve korkuya dair bir haber geldiğinde, doğru olup olmadığını araştırmadan ve yaymakta mahzur bulunup bulunmadığını danışmadan hemen onu yayarlar. Halbuki onlar bu haberi peygambere ve aralarındaki yetkili zatlara arz etselerdi elbette işin iç yüzünü araştırıp ortaya çıkaranlar, onun mahiyetini haberin neye delalet ettiğini bilirlerdi.
Eğer Allah’ın lütuf ve rahmeti üzerinizde olmasaydı, pek azınız hariç hepiniz şeytana uymuş gitmiştiniz. Nisa/83
Allah’tan başka onlar sadece bir kısım kadınlara tapıyorlar ve onlar, aslında Allah’ın lanet ettiği o inatçı şeytandan başkasına yalvarmıyorlar.
O Şeytan ki “Ya Rabbi! Senin kullarından mutlaka bir pay edineceğim. Mutlaka onları saptıracağım , onları birtakım temennilerle oyalayacağım. Onlara davarlarının kulaklarını yarmalarını emredeceğim de Allah’ın yarattığını değiştirecekler” dedi. Her kim Allah’ın yerine şeytanı dost edinirse şüphesiz besbelli bir ziyana girmiştir.
Şeytan onlara sadece vaadlerde bulunur, birtakım kuruntularla oyalar. Şeytan aslında onlara kuru bir aldatmadan başka ne vaade der ki “ Nisa /117-120
Ey iman edenler! Şarap, kumar, putlara kurban kesilen sunaklar, fal okları şeytana ait murdar işlerden başka bir şey değildir. Bunlardan geri durun ki felah bulasınız. Şarap ve kumarla şeytanın yapmak istediği tek şey, sizin aranıza düşmanlık ve kin salmak, sizi Allah’ı zikretmekten ve namazdan alı koymaktır. Artık bu habis şeylerden vazgeçtiniz değil mi?” Maide /90-91
Sizi biz yarattık, sonra size şekil verdik. Peşinden de meleklere “Haydi hürmet için secde edin Adem’e” dedik. Onların hepsi hemen secde ettiler, yalnız İblis dayattı. Secde edenlerden olmadı.
Allah buyurdu “söyle bakayım, sana emrettiğim halde secde etmene mani nedir? İblis “Ben ondan daha üstünüm, çünkü sen beni ateşten, onu da bir çamur parçasından yarattın .
“Çabuk in oradan” buyurdu Allah “Öyle orada kurulup da büyüklük taslamak senin haddin değildir. Çabuk çık çünkü sen alçağın tekisin .
İblis “Bana onların diriltilecekleri kıyamet gününe kadar mühlet verir misin?” dedi. Allah “haydi sen mühlet verilenlerdensin” buyurdu.
Öyle ise dedi, “sen beni azgınlığa mahkum ettiğin için, ben de onları gözetlemek üzere Senin doğru yolunun üzerine pusu kurup oturacağım, sonra onların gâh önlerinden, gah arkalarından, gah sağlarından, gah sollarından sokulacağım, vesvese verip pusu kuracağım. Sen de onların ekserisini şükreden kullar bulmayacaksın.”
Allah şöyle buyurdu “Alçak ve kovulmuş olarak çık oradan! Onlardan kim sana uyarsa iyi bilin ki Cehennemi sizlerle dolduracağım. “ Araf/11-18
Bir zaman meleklere “Ademe secde edin“ dedik. Onlar da hemen secdeye kapandılar, yalnız İblis secde etmeyip “Çamurdan yarattığın kimseye secde mi ederim, benden üstün kıldığın adam bu mu?
Eğer kıyamet gününe kadar bana mühlet versen, gör bak nasıl da onun soyunu pek azı dışında kumandam altına alacağım, dedi. “Defol oradan“ buyurdu Allah. “Onlardan kim sana tabi olursa iyi bilin ki cehennem de sizin cezanızdır. Ceza ki ne ceza. Sonra Allah buyurdu “onlardan gücünün yettiğini sesinle aldatıp kötülüklere kaydır. Süvari ve piyade olarak bütün kuvvetlerini toplayarak e onların üzerine yürü, mallarına ve evlatlarına ortak ol, bol bol vaadlerde bulun onlara . Şeytan bu! onları aldatmaktan başka ne vaad eder ki. Benim gerçek kullarıma senin asla bir hakimiyetin olamayacaktır. Rabbinin onları koruyucu olması yeter de artar! İsra /61-65
Hani bir zaman Biz meleklere “Adem’e secde edin “deyince, onlar da derhal secdeye kapanmışlardı. Ne var ki İblis eğilmemişti. O cinlerden idi, Rabbinin emrinin dışına çıktı.
Ey Adem’in evlatları! onlar size düşman oldukları halde, siz kalkıp Benden ayrı olarak onu ve onun evlatlarını mı dost ediniyorsunuz? Zalimler için ne fena bir bedel, ne zararlı bir takas. Kehf/ 50
Düşünün ki Biz bir vakit meleklere “Adem’e secde edin“ dedik. Hepsi secde ettiler, yalnız İblis diretti. Biz de dedik ki “Adem iyi bil ki bu sana da eşine de tam bir düşmandır. Sakın sizi Cennetten çıkarmasın, sonra perişan olur helake sürüklenirsin! Sen Cennet’te asla açlık çekmeyecek asla çıplak kalmayacaksın. Orada asla bu susuzluk çekmeyecek ve güneşin kavurucu sıcağına maruz kalmayacaksın. Ama Şeytan ona vesvese verip “Adem” dedi “ ister misin sana ebediyet ağacını, zamanın geçmesiyle zeval bulmayan bir devlet ve saltanatı göstereyim ? “Taha /116-120
Bir vakit Rabbin meleklere “ Ben, dedi çamurdan bir beşer yaratacağım. Onu iyice biçimlendirip ona Ruhumdan üfleyince hep birden secde ediniz. Meleklerin hepsi secde ettiler. Lakin iblis secde etmedi, o kibirlendi ve kafirlerden oldu. Allah buyurdu” İblis benim ellerimle yarattığım mahlukuma neden secde etmedin ? Gururandın mı yoksa, kendini çok yükseklerde mi görüyorsun? İblis, “Ben ondan üstünüm, beni ateşten onu ise topraktan yarattın” dedi. Allah “defol oradan sen artık kovulmuş birisin. Lanetim de hesap gününe kadar senin üzerindedir. “Ya Rabbi bana insanların dirileceği güne kadar mühlet verir misin ?” dedi . Allah “haydi sana mühlet verildi. Sen belirli bir vakte kadar izinlisin. Öyle ise senin izzetine yemin ederim ki ben de onların hepsini şaşırtacağım. Ancak senin ihlasa erdirdiğin kullar bundan müstesnadır.“ dedi. Allah buyurdu” işte bu doğru, Ben de şu hakikatı söyleyeyim ki cehennemi sen ve sana uyanlarla dolduracağım. Sad/71-85
Babacığım, (İbrahim ) sana ulaşmayan bir ilim geldi bana, ne olur bana tabi ol da seni dümdüz bir yola çıkarayım. Babacığım sakın şeytana ibadet etme, çünkü şeytan Rahman’a isyan içindedir. Babacığım bu gidişle o Rahmandan bile bir azabın gelip sana dokunacağından ve senin şeytana hemdem olacağından ciddi endişe içindeyim. Meryem/43-45
Ey Adem’in evlatları ! size emretmemiş miydim; şeytana tapmayın sakın. Çünkü o size aşikar düşman . Lakin bana tapın işte Sırat-ı Müstakim, şeytan içinizden nice nesilleri saptırdı, bunu düşünmeli değil miydiniz? İşte tehdid edildiğiniz Cehennem. Yasin /60-63
Arkasından onlar da, o azgınlar da ve topyekûn İblis ordusu da cehenneme fırlatılır. Şuara /95-96
Evladım (Hz Yakup) dedi babası “Sakın bu rüyanı kardeşlerine anlatma. Sonra seni kıskandıklarından sana tuzak kurarlar. Çünkü şeytan insanın besbelli düşmanıdır. Yusuf /5”
Hakikaten iblis onlar hakkındaki zan ve temennisini gerçekleştirdi, muradına erdi. Müminlerden bir kısmı hariç onun peşine düştüler. Aslında şeytanın onlar üstünde bir sultası, zorlayıcı gücü yoktu. Ancak ahirete iman edeni, o konuda şüphe eden kimselerden ayırt edip ortaya çıkaralım diye ona bu fırsatı verdik . Rabbin herşeyi hakkiyle gözetlemektedir. Sebe /20-21
Onlardan kurtulacağını anladığı arkadaşına “Efendine benden bahset, suçsuz olduğunu hatırlat dedi. Fakat şeytan efendisine söylemeyi ona unutturdu. Böylece Yusuf birkaç yıl daha hapishanede kaldı. Yusuf /42
Annesi ile babasını tahtına oturttu, hepsi onun önünde saygı ile eğildiler. Yusuf “Babacığım” dedi. İşte küçükken gördüğüm rüyanın tabiri. Rabbim o rüyayı gerçekleştirdi. O bana nice ihsanlarda bulundu. Beni zindandan kurtardı, nihayet. Şeytan benimle kardeşlerimin arasını bozduktan sonra sizi çölden getirip bana kavuşturmakla da beni ihsanına mazhar etti.
Gerçekten Rabbim dilediği kimse hakkında latiftir. Şüphesiz o alîmdir, hâkîmdir. Yusuf/100
Hesaplar görülüp iş tamamlanınca Şeytan onlara şöyle diyecek “Allah size doğru vaadde bulundu . Ben de size bir şeyler vaad ettim, ama sözümden caydım. Doğrusu benim size istediğimi yaptıracak bir gücüm yoktu. Sadece ben sizi davet ettim, siz de çağrımı kabul ettiniz. O halde beni ayıplamayın, kendi kendinizi kınayın. Ne ben sizi kurtarabilirim, ne de siz beni kurtarabilirsiniz.
Ben sizin daha önce beni Allah’a şerik yapmanızı da reddetmiştim. Elbette böyle zalimlerin hakkı gayet acı bir azaptır. İbrahim/22
- Çanakkale Şehitlerine - 18 Mart 2023
- 12 Mart Erzurum’un Düşman İşgalinden Kurtuluşu ve İstiklâl Marşı - 11 Mart 2023
- Mustafa Kavurmacı ile İlgili Bir Hatıra - 20 Kasım 2022
- Zafer Ayı Ağustos - 28 Ağustos 2022
- Kırkıncı Hoca, Hikmet Parıltıları - 22 Temmuz 2022
- Orhan Pamuk Maceram - 28 Ocak 2022
- Bir Yayıncıdan Rica - 3 Kasım 2021
- Resim ve Heykel Sanatı ve Denizli - 25 Ekim 2021
- Türkiye’nin Romanı Olarak Gün Doğmadan.. - 20 Ekim 2021
- Henri Troyat ve Lev Tolstoy Biyografisi - 9 Eylül 2021
