KASTAMONUR.COM Sırlar ve Nurlar Şehrinden
ANDELÎBÎ (d.?/?-ö.?/?)
divan şairi, imam, cüzhan
Kastamonu’da doğdu. Asıl ismi Hasan’dır. Latifî’ye göre Fatih Sultan Mehmed’in (1432-1481) maiyetinde bulunan şairlerdendi. Gelibolulu Âlî, Şehzade Mahmud (1475-1506)’un mâdihlerinden olduğunu söyler. Âşık Çelebi’nin Andelîbî’nin şair Sebzî ile Kanûnî Sultan Süleyman (1494-1566)’ın Beykoz’da avlanması sırasında başlarından geçen bir olayı anlatması şairin Kanûnî döneminde de yaşadığını göstermektedir. Bütün bu bilgilerden hareketle Andelîbî’nin oldukça uzun yaşadığı söylenebilir. Zayıf, hafif sakallı biri idi. Islıkla bülbülü taklit edebildiği ve güzel sesi sebebiyle “Bülbül Hasan” diye anılmış yine bu mahareti sebebiyle Andelîbî mahlasını almıştır. Sesinin Davut kadar güzel olduğu konusunda bütün kaynaklar hem fikirdir.
Âşık Çelebi’nin naklettiğine göre, Sultan Süleyman Beykoz’da avlanırken şair Sebzî ile birlikte birer şiir söyleyip sultandan ihsan almak isterler. Ancak o sırada sultanın keyfi yerinde olmadığı için şairlere yüz vermez. Bir müddet sonra sultanın yanındakiler Andelîbî ve Sebzî’ye gelmelerini söyleseler de Andelîbî gitmez. Bunun üzerine sultanın adamları Andelîbî’yi döverler, Sebzî onu kurtarmaya çalışsa da başarılı olamaz. Bu olaya şahit olanlar şu kıt’ayı söylerler:
Andelîbî’ye öte tur didiler
Râzı olmadı urdılar köteği
Sebzî anı görüp zarâfet ile
Giydi fi’l-hâl câme-i tütegi
Tezkirecilere göre şairlik yeteneği iyi değildir. Yaptığı iş başvurusunun rüşvet olmadan gerçekleşmeyeceğini anladığında şu beyti söylemiştir:
Eline zer alup varsan efendi gel buyur dirler
Eger destin tehî varsan efendiyi uyur dirler
Eserlerinden Örnekler
Matla’
Ne safâ suffası var kûşe-i mey-hâne gibi
Ne musâhib bulınur âşıka peymâne gibi
Matla’
Niçe bir yazar bozarsın Andelîbî şirüni
Oda ursan yandur anı çünki âdemler yakar
Kaynakça
Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmânî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
Canım Rıdvan (hzl.) (2000). Latîfî, Tezkiretü’ş-Şuarâ ve Tabsıratü’n-Nuzemâ. Ankara: AKM Yay.
İpekten Haluk vd. (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KB Yay.
İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Alî, Künhü’l-ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yay.
Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Aşık Çelebi, Meşâirü’ş-şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.
Kılıç Filiz (2010). Klasik Türk Edebiyatının Peşinden. Ankara: Grafiker Yay.
Kurnaz Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Nail Tuman, Tuhfe-i Nâilî. Ankara: Bizim Büro Yay.
Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkîretü’ş-Şu’arâ. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219122/h/tsmetina.pdf [erişim tarihi: 06.08.2013].
Şemseddin Sâmî (1308). Kâmûsü’l-A’lâm. İstanbul.
