Taassup ve sadakat

“Taassub” ve “sadakat” arasında fark var mıdır?

Cömertlik ile israf, cimrilik ile iktisat, tevazu ile zillet, vakar ile kibir; bunlar zahiren aynı gibi dururlar ama hakikatte sera ile Süreyya gibidir. Taassup ile sadakat de zahiren birbirine yakın gibi durur, ama hakikatte aralarında çok fark vardır.

Taassup: Bir şeye delilsiz ve ispatsız, takliden tabi olmak demektir. Savunduğu şeyin doğruluğunu ve haklılığını  sorgulamadan ve tahkik etmeden ona bağlanır.

Sadakat ise: Delil ve tahkik neticesinde, savunduğu şeyin doğruluğunu ve haklılığını idrak eder ve sonra ona canı pahasına tabi olur.

Sadakat ve taassubu anlamak için, alâmetlerine bakmak lazımdır.

Mesela, mutaassıp biri kendi arzusuna uygun, zayıf bir şeyi, çok kuvvetli bir delil gibi görür. Kendi gibi düşünmeyen kimseleri yerin dibine sokar. Kendi tarafında olan adi birini göğe çıkarır. Kendi faziletini göstermek yerine, başkaların kusurunu ilan eder. Kendi nefsinden başka hiçbir şeyi sevmez. Onun nazarında en kuvvetli delil, kendi mesleğindeki adi ve basit fikirlerdir. En önemli ve belirgin alameti ise, meseleleri ihata edememektir.

Sadakat ehli ise, delil ve ispatın kuvvetine yaslanır ve ona dayanır. Asla kendi gibi düşünmeyenleri yerin dibine atmaz. Hak ve hakikate bağlı olduğundan, bazen hak, muhalifinin elinde ortaya çıksa, onu inkar etmez, tabi olur. Kendi faziletini gösterir. Başkasının kusuru ile uğraşmaz ve o kusurları örter, ilan etmez. Nefsine değil, hakka aşıktır. Meseleleri geniş ve ihata ile idrak edebilendir.

– Taassub, cehalet ve ihatasızlıktan çıkar. Sadakat ise, ilim ve ihatanın bir neticesidir.

– Taassup, fanatizmdir. Sadakat ise,  hakta şiddetli sebat etmektir.

– Taassup devamlılığı olmayandır. Sadakat ise devamlı ve sarsılmazdır.