KASTAMONUR.COM Sırlar ve Nurlar Şehrinden
Toplumsal sefaletten eleştirel sefalete
Allah eleştirinin ve tenkidin luzümuna binaen Hz Adem’i yarattığında hemen karşısına onun kemali için ve bir mekr-i ilâhî olarak Şeytan’ı yaratmış, Hz Adem ve Havva anamız, bir tezadı barındırıyor, o tezad cazibedir, ama cazibe güneş sistemini birbirine bağlayan daha caziptir, biri felekleri düzenler diğeri de hayatı düzenler, bir incir tohumundan milyonlarca incir tohumu çıkaran bir Adem babadan evrenin tasarım planını ve uygulamasını nesillerin ve hayatın ve onun etrafında bütüm varlığın inşasını ortaya koymuştur. Yani tasarlaran bir insandan bütün varlık ve mafihayı ortaya çıkarmıştır. Ama bu üçlünün arasındaki zıtlıklar hayatın mimarıdır, tezad varlığa gereklidir, güneş ve gündüz, gece ve gündüz, soğuk ve sıcak aslında eleştirel duruştur ve daha nice birbirisiz olmayan şey hayatı yapar.
Sosyal sorunlara gelince batı demakrosisinin kıvamı eleştiri ile gelmiştir, Didro, Dalamber, Jan Jak Ruso daha birçok fikir adamı aktivist batı demokrasinini kıvamına getirmiştir. Ama bizde demokrasi alıntı bir demakrosidir, bir yapılanma bir tavında döğülen demir gibi olmamıştır. Birisi kalkmış cumhuriyeti ilan etmiştir, toplumsal bir sürtüşme zorunluğu doğurmamıştırü. Zaman içinde bizdeki demokrasi de az da olsa kıvam bulmuştur. Namık Kemal parlamenterizm veya meşrutiyetin peşindeydi ama bir ormanda toplanan aktivistler Türkistan Erbab-ı Şebabı‘nı kurdular, fakat devlet henüz hazır değildi, siyasi yapılanma ile değil yukardan aşağı bir değişim hiçbir zaman birşey getirmemiştir.
Padişahığı kaldıranlar yerine ona benzer bir tek adam siyaseti getirmiştir, demokrat parti bir eleştiri getirmiş midir, herhalde ipi boyladığı için kurmayları demokrsiyi istememişlerdir. Neden bu insanlar ipe serilmiştir, galiba onları yıkamış kurutmuşlar. Menderes eşi Berrin Hanım’ın yazdığı mektubun adresine Göreme Sokak olarak yazmıştır, Menderes rahatsız olur “Berrin o sağa değiştir, kötü şeyler çağrıştırıyor.”
Demirel demokrat bir adamdı o zaman Milliyet gazetesinin karikatüristi onu karikatürlerinde gösterirdi, öyle ya karikatür sabah sohbeti değil Demirel hiç rahatsız olmaz Bedri’yi her gördüğünde “Nasılsın Bedri” diye sorar, o da hürmetler ederim efendim, siz nasılsınız” der. Türk siyaseti siyaset değil kavga siyaseti, koca koca adamlar o kadar basit eleştiri konuları üzerinde nefes tüketirler miki onların eleştirel kıvamsızlığı toplumunu da eleştirel kıvamsızlığa iter, köy kahvelerinde, evlerde, cemaat çıkışlarında insanlar futbol oynar gibi taraf olur eleştiri yaparlar. Bediüzzaman siyaset konuşmayı yasaklamış sohbet-i siyasiye-i dünyeviyeyi yasaklamış, ama kime anlatacaksın. “Boğazlar meselesinde yeter boşboğazlık ettin” demiş. İlkokullarda, orta okullarda öğrenciler bu kavgalarda taraftır, Galatarasay Lisesinde eskiden öğrenciler de birbirleri ile eskiciler yeniciler diye çekişirlermiş, bir siyasi “Düşmanım da bana lazımdır, onunla kendime çeki düzen veririm. Hz Peygamberin kemalinde Ebu Cehil’in tezadının tesiri yok mu, bir veli şeytanını kusmuş gaipten bir ses al onu içine koy sen bize onunla lazımsın demiş. Hz Musa’nın kemalinde firavanun hissesi yok mu desek yanlış anlaşılır ama bir rolü vardır. “fekûlâ lehu kavlen leyyinâ” ona Cenab-ı Allah nazik olmayı salık verir, firavuna bile.
Bediüzzaman eleştirinin rendeçleme olduğunu söyler yani bir mobilyayı rendeçleyerek yapmak gibi fazlalıkları eleştiri temizler. Eleştiri düzeyi toplumun düzeyini ortaya koyar, eleştirel sefalet toplumun bütün kesimlerini bir hay huy meyvesiz bir atışmaya iter. Vay sen niye balıkçıya gittin, vay sen niye ayva dedin ayvayı yedin gibi. Bunun sonu yozlaşmadır, annesiyle kavga eden babanın çocukları ta öbür odada kavga ederler, oğlum niye kavga ediyorsunuz deyince ama baba siz de kavga ediyorsunuz demişler.
- On Dokuzuncu Söz Üzerine - 26 Eylül 2023
- Bir Gece Şiiri - 22 Eylül 2023
- Bülbül Şiiri / Mehmet Akif ERSOY - 11 Eylül 2023
- Hizmet Rehberinden – 2 - 3 Eylül 2023
- Malazgirt Savaşı ve Türk – Kürt Kardeşliği - 26 Ağustos 2023
- Hizmet Rehberinden - 24 Ağustos 2023
- Hikmet-i Amme, Umumî Hikmet - 17 Ağustos 2023
- Güzellik ve Peygamber - 13 Ağustos 2023
- Güzel ve Estetik Yorumlar - 11 Ağustos 2023
- Bakmak, Görmek ve Göstermek - 9 Ağustos 2023
