Üç Aylarda Oruç Tutmak

Receb ve Şaban ayında bazen oruç tutup bazen tutmamak daha uygun olur. Bu şekilde bu aylarda tutulan oruçların Ramazan ayının tamamında tutulan farz oruçtan farkı ortaya konmuş olur.

Ebû Davud’ta, hiç ara vermeden devamlı surette oruç tutan bir zâta Peygamberimiz Aleyhissalâtü Vesselamın bazı tavsiyelerden sonra şöyle buyurduğu rivayet edilir:

“Haram aylarından bazısını tut, bazısını bırak, haram aylarda tut ve bırak, haram aylarda tut ve bırak.”

Hadisin devamında ravî olan Şahabı şöyle demektedir:

“Resulullah ‘tut’ dedikçe, üç parmağını yumdu, ‘Bırak’ deyince de üç parmağını bıraktı.” Böylece Peygamberimizin o zata, “Üç gün tut, üç gün ara ver.” dediği anlaşılıyordu.” (bk. Ebu Davud, Savm, 54; Ayrıca bk. İbn Mace, Sıyam, 43)

Bu hadisin senedinin Ceyyid olduğu ifade edilmiştir. (bk. Mahmud Hattab, ed-Dinü’l-halis, Beyrut, 1971, 8/317)

Ceyyid, sahih hadis anlamında kullanılan bir hadis terimidir. (bk. İbn Hacer, Tehẕîbü’t-Tehẕîb, 9/49)

Bilindiği gibi haram ayları, “Zilkade, Zilhicce, Muharrem ve Receb” aylarıdır.

Receb ayında devamlı olarak bir ay boyu oruç tutmanın uygun görülmeyişinin sebebi, Receb ve Şaban aylarının Ramazan ayına benzemesinden kaçınılmasıdır. Çünkü hiç kesintisiz bir ay boyunca oruç tutmak sadece Ramazan ayına mahsustur.

Hattâ Receb ayında bir ay süresince oruç tutmanın mendup bile olmadığını söyleyen İmam Gazâlî ve İbni Kayyim el-Cevzî gibi müçtehidler, Ramazan ayına benzememesi için diğer aylardan farklı olarak Receb ayında devamlı bir ay boyu oruç tutmayı mekruh görürler.

Diğer aylarda nasılsa, Receb ayında da ayın ortasında veya belli günlerinde, yahut üçer gün ara vermek suretiyle oruç tutulması tavsiye edilmektedir. Görüldüğü gibi Receb ayında tamamen oruçlu geçirme hususunda bir hadis ve rivayet yoktur.

Üç ayları hiç ara vermeden tutmak sünnet ve müstehap da değildir, sadece sâlih zatların güzel bir âdetidir. Receb ayını tam olarak tutanlara “tutma” denilmez, ama fıkhî olarak da hükmünü belirtmek gerekir.

Sorularla İslamiyet