Unutulan Bir Eserimiz: Manzum Sîretü’n-Nebî

Faydalı ise lütfen bağlantıyı paylaşınız, tavsiye ediniz. Kaynaksız kopyalamanıza rızamız yoktur.

UNUTULAN BİR ESERİMİZ:

ÖZ TÜRKÇE MANZUM SÎRET (SÎRETÜ’N NEBÎ )

Sîretini ol Ulu Peygamber’in,

Söylegil şâh-ı temiz Peygamber’in.

1457 yılında kimliği hakkında net bilgi sahibi olmadığımız Muhammed isimli bir müellif tarafından Eski Anadolu Türkçesi ile yazılan manzum “Sîret” dil varlığımız açısından önemli bir eserdir.

SÎRET kelimesi “SİYER”in tekil hali olup, bir kişinin ahlâkı, iç güzelliği, karakter ve davranışı demektir.

“Sîreti suretine vurmuş” tabiri de iç güzelliği yüzüne aksetmiş anlamına gelir.

Sîret ve Siyer aynı zamanda Peygamberimizin hayatını konu eden ilim dalıdır. Manzum ve nesir eserlerde bu anlamı taşır.

Manzum Sîret, 15.000 beyitten oluşan dev bir eserdir. Yazma eser kütüphanelerimizde çoğu eksik olarak günümüze ulaşmış 70 nüshası bulunuyor. Kastamonu’da Mahmut İslamoğlu koleksiyonunda bulunan nüsha ise 213 sayfa ve 2769 beyitten ibaret olup, ismi meçhul bir müstensih tarafından aharlı (cilalı) kâğıda harekeli nesih ile özenli bir şekilde kaleme alınmış. Manzumede, 11 heceli ” fâilâtün – fâilâtün – fâilün ” aruz vezni kullanılmıştır.

Manzum Sîret’ten bazı mısralar:

“Yaş ağaçlararuŋ dibine indiler,

Her birisi gölgelere kondular”

“Sen sabah olucağız durgıl oğul,

Ol Hatice Hatun’a vargıl oğul.”

“Ben öksüz yetimim anam babam yokdurur,

Didi kimsen hatun, halkın çokdurur.”

“Ben ânun dinini kılmışam kabul,

Taŋrı birdürür, hem oldur ulu kul.”

[Latin harfleri ile ” ŋ ” şeklinde gösterilebilen ses Selçuklu döneminden Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar kullandığımız Arap alfabesinde ” kef ” ile yazıldı. (bazan üç noktalı ) Genizden ” n- g ” karışımı gibi okunur. Oğuz Lehçesinin temel seslerinden birisidir . Bu ses İstanbul ve bazı şivelerde düz “n” ye dönüşse de Anadolu ağızlarında hâlâ yaygındır . Manzum Sîret’te çok kullanılan ” -gil- gıl ” emir ekleri ile birçok ek te zamanla bütün ağızlarda unutulmuştur.]

Manzum Sîret, camilerde ve halk meclislerinde güzel sesli “Sîrethanlar” tarafından yüzyıllarca okundu , İnsanlarımız, kendi öz lisanları ile sevgili peygamberlerini anlatan bu manzumeyi coşkuyla ve gözyaşı ile dinlediler. Zamanla, daha kısa ve hatırda kalıcı olan Süleyman Çelebi’nin Mevlid’i, Sîret’in ve benzeri diğer eserlerin yerini aldı.

Türkçe’nin ses bayrağını, 8. yüzyıldan bu yana, yazarak ve çoğaltarak 21. yüzyıla taşıyan tüm erenleri saygı ve rahmetle anıyoruz.