Urfa’da Belediye de restorasyon hizmetleri yapıyor… / Röportaj

Urfa’da Belediye de restorasyon hizmetleri yapıyor…

Seraceddin İlhan’la bir kültür sohbeti

Röportaj: Mehmet Nuri Bingöl

Ne zamandan beri, devamlı “ilk göz ağrımız” olan Şanlıurfa’ya uğramamıştım. Şanlıurfa Çevre Koruma Müdürü Seraceddin İlhan Bey’in nazik davetini bir vesile görerek, o “kutlu” beldeye uğrama şerefini de elde ettim. Her gittiğimde Şanlıurfa’yı biraz daha değişmiş görüyordum ama bu seferki daha ayrıydı. Emeği geçenlere şükran duymadan geçemedim. Muhterem İlhan’a tevcih ettiğim soruların cevaplarını sunuyorum.

BİNGÖL: Sizi tanıyabilir miyiz?

İLHAN: Şanlıurfa merkeze bağlı İlhan köyünde 1971’de doğdum. İlkokulu İlhan’da, Ortaokul ve liseyi Şanlıurfa’da okudum. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nden mezun oldum. 1997’den itibaren Şanlıurfa Çevre Koruma Vakfı bünyesinde çeşitli seviyelerinde görevlerde bulundum. 09.12.2002 tarihinden itibaren Vakıf müdürlüğünü yürütmekteyim.

BİNGÖL: Hem Ortadoğu’nun, hem GAP’ın merkezi, hem de Peygamberler Şehri diye bilinen Urfa’nın Çevre Koruma Müdürü olarak yaptıklarınızı ve görevinizin özelliklerini öğrenebilir miyim?

İLHAN: Vakfımızın amacı, insan sağlığının, çevresinin korunması ve iyileştirilmesi, kırsal ve kentsel alanda arazinin ve tabii kaynakların en uygun şekilde kullanılması ve korunmasıdır. Bu amaçla 12 Eylül 1990 tarihinde kurulmuştur. Tüzük gereği ilin valisi aynı zamanda vakıf başkanıdır. Balıklıgöl çevre düzenlemesi (personel, mevsimlik çiçek, çimlendirme ekimi ve bakımı, Balıklıgöl’ün sularının periyodik analizleri, hava kirliliğini önlemek için egzos- emisyon ölçümleri, bacalardan çıkan duman oranları gibi yükümlülüklerimiz mevcuttur. Vakfımızın imkanları ölçüsünde Şanlıurfa’nın tarihi dokusundan bazılarının restorasyonuna da bakıyoruz.

BİNGÖL: Şanlıurfa’nın tarihçesini kısaca anlatır mısınız?

İLHAN: Kent, Güneydoğu Anadolu bölgesinde GAP’ın merkezinde yer almaktadır. Mezopotomya’nın en eski yerleşim yerlerinden biri olan Urfa, akarsulara yakın olması ve ticaret yollarının kesiştiği noktada yer almasından ötürü tarihi boyunca stratejik bir öneme sahip olmuştur. Merkeze bağlı Örencik köyü Göbeklitepe’de 2001 yılında gerçekleştirilen kazı çalışmaları sonunda kentin tarihini M.Ö. 9000’e Çanak- Çömleksiz Neolitik (Akeramik Neolitik) döneme kadar uzandığı görülmüştür. Kentin bilinen en eski ismi Edessa’dır. Urfa isminin Vurhai, Orhai, Ruhua vb. isimlerden geldiği söylense de bunlardan hiçbiri kesinlik kazanmamıştır. Kentin adı, “Ulusal Kurtuluş Savaşı”mızda halkın göstermiş olduğu kahramanlıklardan ötürü 1984 yılında çıkarılan bir yasa ile “Şanlı” unvanını almış ve Şanlıurfa olarak değiştirilmiştir.

BİNGÖL: Şanlıurfa’da köklü bir sanat geçmişi de bulunuyor. Bir Urfalı olarakbunlar hakkında neler diyeceksiniz?

İLHAN: Şanlıurfa’mız köklü bir kültür mirasına sahiptir. Dünyanın ilk İslam Üniversitesi, Dünya Kültür mirasına dahil edilmesi düşünülen Tarihi HarranÜniversitesi ilimiz sınırları içindedir. Evleri, sokakları, çarşıları, hanları, hamamları, çeşmeleri, köprüleri, camileri, kale ve surlarıyla Şanlıurfa “Müzekent” görünümündedir. İlimiz, İbrahim Halil, Eyüp, İlyas ve Yakup gibi Peygamberlerin yaşamasından, Hz. İsa ve Hz. Adem Peygamberlerin makamlarının bulunmasından dolayı Peygamberler şehri olarak anılmaktadır. Ressamları, ses ve saz sanatçıları, şair ve yazarları, el sanatları ustalarının çalışmaları, halk oyunları, mutfağı ve benzeri değerleri kentin kültür zenginliğine renk katmıştır.

BİNGÖL: Kentin sosyal hareketliliği ile alakalı söyleyecekleriniz?…

İLHAN: Bugün Gap ile ekonomik, sosyal, kültürel alanda hızlı bir değişim ve kalkınma sürecinde olan kentin yüksek bir kültür ve inanç turizmi mevcuttur. Şanlıurfa’nın dini, arkeolojik, folklorik ve diğer kültür değerlerinden bazıları kaybolup gitse de, pek çoğu yaşamak için direnmektedir. Bu dirence Şanlıurfa Çevre Koruma Vakfı olarak da bir katkımız olmaktadır. Doğru tanıtılması durumunda Kültür ve İnanç Turizm merkezi olan ilimize geçmiş yıllarda gelen 100 000’lik yerli ve yabancı turist sayısının, önümüzdeki yıllarda ikiye üçe katlanabileceğini düşünüyoruz.

BİNGÖL: Bildiğim kadarıyla Urfa’nın ŞURKAV diye bir kültür vakfı da var? Bu dernek ve faaliyetleri hakkında bilgi verebilir misiniz?

İLHAN: Vakfımızla Şurkav vakfı ile beraber Balıklıgöl Kent platosu dahilinde çevre düzenlemesi ve restorasyon noktasında beraber hareket etmiştir. Şurkav’ın kuruluşu da 1990’dadır, o zamanki valimiz Ziyaeddin Akbulut tarafından kurulmuştur. Ayrıca bu konuya gerekli önemi veren o zamanki Diyanet’ten Sorumlu Devlet Bakanımız Necnettin Cevheri Beyefendi’nin emeklerini de unutamayız.

BİNGÖL: İbrahim Halil (AS) Kompleksi geçen on küsur yıl içinde yeniden dizayn edildi. Bu hususta vereceğiniz bilgiler neler olacaktır?

İLHAN: ŞURKAV Vakfı tarafından Dergah-Balıklıgöl proje kapsamında 26 Mayıs 1992 tarihinde zamanın Cumhurbaşkanı Sayın SüleymanDemirel tarafından temeli atılmış olup, 30 Nisan 1997 yılında tamamlanıp hizmete girmiştir. Bu amaç için 72 adet avlulu ev, 37 adet daire, 67 adet dükkan, 2 adet buz fabrikası kamulaştırılmıştır. 378 metrelik reaksiyon yolu, 12 adet büro, 1 adet lokanta, 1 adet konferans salonu (250 kişilik) 1 adet otopark (200 araçlık) 1 adet otel (Edesse Oteli- 52 odalı), 1 adet umumi duş (44 bölümlü), 1 adet çamaşırhane, 73 adet dükkan, 3 adet çay salonu, 1 adet aşevi, 1 adet abdest alma yeri tarihi dokuya uygun olarak yapılmıştır. Bununla beraber Hz. İbrahim makamı, Rızvaniye Külliyesi ve camii, Halilürrahman Camii, Hasan Padişah Camii, Narinci Camii, Selahaddin Eyyubi Camii, Şeyh Ali Dede türbesi, Yarım Kubbe, Urfa Kalesi ve tünel- dış merdivenlerin restorasyonu proje kapsamında inşa edilmiştir. Şimdiki Belediye Başkanımız Ahmet Fakıbaba’nın da buranın korunmasındaki ve çevre düzenlenmesindeki emeği şükrana şayandır.

BİNGÖL: Görebildiğim kadarıyla belediyeniz şehrin tarihi dokusunu korumak için köklü restorasyon çalışmaları yapıyor. Bunlar hakkında bilgi verebilir misiniz?

İLHAN: Bundan önceki dönemlerde hiçbir belediye bu türlü çalışmaları yapmıyordu. Şimdi ise proje halinde köklü çalışmalar mevcut. Bizimle beraber hareket etmelerinden memnunum.

BİNGÖL: Büyük Seyyahımız Evliya Çelebi, Seyahatname’sinde Urfa’dan Haleb’e giderken ağaç dallarından başını kaldıramadığını yazıyor. Urfa’nın geçmişinde böyle rivayetler var mıdır?

İLHAN: Büyüklerimizden, Urfa’nın değil de, Suruç’un güneyinden sonra ağaçlık olduğunu duymuşluğumuz vardır. İlçemiz Birecik’te tarihi bir tersanenin varlığı göz önünde bulundurulursa, ben bu rivayete pek yanlış diyemeyeceğim.

BİNGÖL: Bize zaman ayırarak sorularıma cevap verdiğin için teşekkür ederim.

İLHAN: Ben de teşekkür ediyorum.