KASTAMONUR.COM Sırlar ve Nurlar Şehrinden
Bazıları, ‘Ben mi istedim yaratılmayı ve dünyada imtihan olmayı?’ diyor. Bu gibi kimselere şu hakikatlerin hatırlatılması gerektiğini düşünüyoruz: Allah âlemlerin rabbi ve her şeyin yaratıcısıdır. İnsan Allah’a karşı hesap soracak makamda değildir. İnsanın yaratıcısı ve sahibi O’dur. Bunun neticesi olarak insanın Allah’a karşı bir itiraz etme hakkı olmadığı gibi, bunun kendisine zarardan başka hiç bir faydası olmaz. Ayet-i Kerime’de, “(Allah) yapmakta olduğundan suâl olunmaz; onlar ise sorguya çekileceklerdir.” buyrulmuştur. Lakin farazi olarak düşünelim; eğer insana yaratılmayı isteyip istemediği sorulacak olsa idi, herhalde yaratılmazdan önce sorulması mümkün değil. Çünkü olmayan birine nasıl sual sorulacak? Geriye tek şık kalıyor dünyaya geldikten sonra sormak. O da ancak, çocukken değil, akıl bâliğ olduktan sonra sorulması gerekir. Bu durumdaki bir insana sorulsa ve denilse ki, “Allah seni ebedi bir saadeti kazandıracak bir imtihan için yarattı. Lakin o ebedi saadet için bu dünyadaki imtihanın hafif meşakkatini çekmen gerekiyor. Eğer kabul etmezsen yaratılış hikmetin iptal olacağı için yok edileceksin!” Acaba hangi insan “beni yok edin ben bu imtihanın yükünü çekemem” diyecektir. Bazı insanların bunalıma girerek intihar edip kendi zanlarınca yokluğu seçmeleri bizi aldatmasın. Çünkü onlar başka sebeblerle intihar ediyorlar. Hiç kimse “ben bu imtihana dayanamıyorum” deyip intihar etmiyor. Diğer bir nokta ise; var olmak, yaşamak o kadar büyük bir nimettir ki, hiçbir kimse gerçekten yokluğa gidip bu nimetten ebediyen mahrum kalmayı göze alamaz. İntihar edenler ne yaptıklarının ve nereye gittiklerinin farkında olmadıkları için bunu yapıyorlar. Eğer fark etseler asla bunu yapamazlar. Yokluğun insan için ne derece korkunç olduğunu Bediüzzaman Hazretleri 13. Lema’da şöyle anlatır: “Dalâlette (imansızlıkta) öyle dehşetli bir elem ve bir korku var ki, kâfir, değil hayattan lezzet alması, hiç yaşamaması lâzım geliyor. Belki o elemden ezilmeli ve o korkudan ödü patlamalıydı. Çünkü insaniyet itibarıyla hadsiz şeylere müştak ve hayata âşık olduğu halde, inançsızlığı yüzünden, ölümünü ebedî bir yokluk, sonsuz bir ayrılık ve varlıkların ve sevdiklerinin gözü önünde vefatlarını, bütün sevdiklerinin yok olması ve ebediyen ayrılmaları şeklinde gören insan nasıl yaşayabilir? Nasıl hayattan lezzet alabilir?” Yine, yokluğa gitmenin ne manaya geldiğini ve eğer insan anlasa nasıl şiddetle ondan kaçacağını kendi yaşadığı tecrübesiyle Üstad şöyle anlatır: “Bir zaman, küçüklüğümde, hayalimden sordum: ‘Sana bir milyon sene ömür ve dünya saltanatı verilmesini, fakat sonra yokluğa ve hiçliğe düşmesini mi istersin? Yoksa, ebedi fakat sıradan ve meşakkatli bir varlığı mı istersin?’ dedim. Baktım, ikincisini arzulayıp birincisinden ‘Ah!’ çekti. ‘Cehennem de olsa beka isterim’ dedi.” (Meyve Risalesi)Bu konuya başka bir açıdan bakarsak, insana; yaratılıp yaratılmaması değil, fakat “emanet”i kabul edip etmeyeceği sorulmuş, insan da bunu kabul etmiştir. Bu da sorunun esası olan imtihandan kaçma savunmasını bertaraf eder. Böyle bir teklifin gerçekleştiğine inanmayanlar, her şeyin ap açık ortaya çıktığı günü bekleyedursunlar. Konuyla ilgili bir yazı:
“Biz emaneti göklere, yere ve dağlara teklif ettik. Hepsi de onu yüklenmekten kaçındı ve ondan korktu. İnsan ise onu yüklendi.” Ene’yi neden yüklendik, isteyerek mi yüklendik?
Öncelikle Allah, insana kaldıramayacağı yükü yüklemez; bu O’nun adalet ve şefkatinin bir gereğidir. Bu manayı teyit eden birçok ayetler de vardır, bunlardan bazıları şunlardır:
“Allah hiç kimseye gücünün yeteceğinden başka yük yüklemez.” (Bakara, 2/286)
“Allah size kolaylık diler, zorluk dilemez…” (Bakara, 2/185)
“Biz emaneti göklere, yere ve dağlara teklif ettik. Hepsi de onu yüklenmekten kaçındı ve ondan korktu. İnsan ise onu yüklendi. Gerçekten insan çok zalim, çok cahildir.” (Ahzâb, 33/72)
Bu ayet ise insana gücü dahilinde olan sorumluluklarını mübalağa sigası ile ifade ediyor. İnsanların çoğunluğunun kendi hür iradeleri ile bu sorumluluklarını yerine getirmeyeceğini Allah ezelde bildiği için Allah insanları şiddetli bir şekilde ihtar ve ikaz ediyor. Yoksa insana kaldıramayacağı bir yükü teklif etmiyor. Bu ayetin şiddeti insanın gafletinin şiddetine binaendir. İnsanların ekserisi gafletinden dolayı bu sorumluluğu idrak edemiyor, bu sebeple Allah, insanlarını dikkatini çekmek için böyle ağır ve mübalağalı bir üslup kullanıyor.
Allah’ın emaneti bize teklif etmesi icbaridir, yani insan ile istişare edip de alınan bir karar değildir. Bu teklif işi; Allah’ın mülkündeki keyfi bir tasarrufudur. Bu sebeple insanın, Allah neden böyle bir tasarrufta bulundu diye itiraza hakkı yoktur. Zira mülk Allah’ındır, dilediği gibi tasarruf eder, kimseye de hesap verecek değildir. Lakin bu tasarrufunda yani; emanetin verilmesinde emanetin ağırlığı, adalet ve şefkatin terazisinde tartılıp, öyle insana teklif edilmiştir.
“Biz emaneti göklere, yere ve dağlara teklif ettik. Hepsi de onu yüklenmekten kaçındı ve ondan korktu. İnsan ise onu yüklendi. Gerçekten insan çok zalim, çok cahildir.” (Ahzâb, 33/72)
Ayetteki emanet: Farzlar, yükümlülükler, Allah’a itaat, akıl ve düşünme kabiliyeti tarzlarında tefsir edilmiştir. Kader sırrı yani; Allah’ın takdirine razı olmaktır, diyenler de vardır. İnsana verilen benlik de emanetin bir unsurunu teşkil eder. Benlik bütün mahlûklar içinde yalnız insana verilmiştir. Eğer insandaki ene (ben) gerçek mahiyetini anlayıp Rabbine yönelmezse; dünyayı zulüm, inkâr ve şirkin dehşeti ile dolduran bir mahiyete dönüşür. Vallahü a’lem.
Sorularlaislamiyet
- Mevlid Kandili Hakkında - 14 Eylül 2024
- Mi’rac Gecesi Hakkında Yazılar, Bilgiler - 6 Şubat 2024
- Abdest İçin Uygun Bir Yer Bulamayan Kadın Teyemmüm Ederek Namazını Kılabilir mi? - 9 Ağustos 2023
- Kurban Kanını Başa/Alına, Arabaya, Eve Sürmek Doğru mudur? - 27 Haziran 2023
- Terviye ve Arefe Günü Yapılabilecek İbadetler Dualar; Sorularla Kurban İbadeti - 25 Haziran 2023
- Kurban ve Kurban Bayramı - 23 Haziran 2023
- Büyük Fırsat: Zilhicce’nin İlk On Günü; Leyali-i Aşere - 17 Haziran 2023
- Bi-iznillah (Allah’ın izniyle) Demek Şirk mi? - 1 Haziran 2023
- Rüşd ve Rüşd Yaşı - 6 Mayıs 2023
- Şevval Orucu Hakkında - 21 Nisan 2023
